Soru Sor
Sorunu sor hemen cevaplansın.
# I.VİYANA KUŞATMASI SEBEPLERİ # PREVEZE DENİZ SAVAŞI # İNEBAHTI DENİZ SAVAŞI # OTLUKBELİ SAVAŞI # ÇALDIRAN SAVAŞI # AMASYA ANTLAŞMASI # MERCİDABIK SAVAŞI # REFORM HAREKETLERİ # AYDINLANMA ÇAĞI # SANAYİ INKILABI # B-CELALİ İSYANLARI # ISLAHAT HAREKETLERİ ÖZELLİKLERİ # LALE DEVRİ # TANZİMAT FERMANI # ISLAHAT FERMANI # II. BALKAN SAVAŞININ SEBEBİ
İSTANBUL’UN FETHİ NEDENLERİ
1-Osmanlı Devletinin topraklarının arasında bulunması
2-Bizans İmparatorunun düşmanca tutumu
3-Kara ve deniz yolu üzerinde bulunması
4-Peygamberimizin İstanbul hadisi(…..)
5-Avrupalıların Osmanlıyı Avrupa'dan atma ümitlerini sona erdirmek Bizans’ın Osmanlı şehzadelerini kışkırtması.
NOT:1-İstanbul daha önce Hunlar,Avarlar, Araplar,Bulgarlar tarafından kuşatılmıştır.2-Y.Beyazıt ve II. Murat tarafından kuşatılmıştır.
FETİH İÇİN YAPILAN HAZIRLIKLAR
1-Anadolu hisarının (Güzelce hisar-Y.Beyazıt) karşısına Rumelihisarı(Boğazkesen) yapıldı
2-Güçlü bir donanma hazırlandı.
3-Avrupa'dan gelecek yardımı önlemek için ordu gönderildi.
4-Büyük toplar(şahi) döktürüldü.
5-Bizans'tan Silivri,Saray ve Vize kaleleri alındı
FETİH 1-Bizans karadan ve denizden kuşatıldı.(6 Nisan 1453)
2-Bizans İmparatorluğunun anlaşma teklifi kabul edilmedi.
3-Haliç’e 72 parça donanmanın indirilmesi ile Bizans’ın gücü kırıldı.
4-29 Mayıs 1453 de İstanbul fethedildi.
İSTANBUL'UN FETHİNİN TÜRK TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI
1-Boğazlar Osmanlı egemenliğine geçti.
2-Anadolu ve Rumeli toprakları birleşti.
3-Osmanlı Devleti imparatorluk oldu.
4-İstanbul başkent oldu.
5-yükseliş dönemi başladı.
6-Doğu ticaret yolları Osmanlıya geçti
İSTANBUL'UN FETHİNİN DÜNYA TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI
1-Bizans İmp. Sona erdi.
2-Coğrafi keşifler sebep oldu.
3-Rönesans'a sebep oldu.
4-En güçlü surlarında yıkılabileceği anlaşıldı.
5-Ortaçağ sona erdi,yeni çağ başladı.
6-Ortodoks patrikhanesi Osmanlı egemenliğinde kaldı.
OSMANLI DEVLETİ BATIDA İLERLEMELER
SIRBİSTAN’IN ALINMASI:(1459) Macarlarla işbirliği yaparak Osmanlı topraklarına saldırması üzerine Fatih Belgrat hariç Sırbistan’ı aldı.
MORA YARIMADSININ ALINMASI(1460)Halkın isteği üzerine yapılan sefer sonucu Mora yarımadası Osmanlı Devletine katıldı
EFLAK’IN ALINMASI(1462) SEBEPLERİ
A-Vergilerini ödememesi
B-Türk elçilerini öldürmeleri
NOT:Boğdan’da 1476 yılında Osmanlı Devletine katıldı
BOSNA-HERSEK VE ARNAVUTLUĞUN ALINMASI
Vergisini ödememesi üzerine Bosna krallığına son verildi(1463)Hersek’te Osmanlı yönetimini kabul etti(1465)
NOT;Boşnaklar İslamiyet'i seçtiEski Osmanlı subayı İskender bey venediklilerle anlaşarak Osmanlı Devletini uğraştırdı ancak İskender beyin ölümünden sonra Arnavutluk Osmanlı devletine katıldı.(1479)
BELGRAT’IN ALINMASI(1521)
SEBEPLERİ
A-Kanuni’yi tanımamaları
B-Osmanlı elçisini öldürmeleri
C-Coğrafi konumu
ALINIŞI:Karadan ve Tuna nehrinden gelen donanma ile kuşatılarak fethedildi.ÖNEMLİ BİR ÜS ALINDI
SEBEPLERİ: MOHAÇ MEYDAN SAVAŞI(1526)
A-Esir düşen Fransa kralı Fransuva’nın yardım isteği
B-Kanuni Macarların güçlenmesini engellemek istiyordu.
NOT:Önce Macar krallığına Erdel beyi Yanoş getirildi daha sonra Macaristan Osmanlı devletine katıldı(1541)
OSMANLI FRANSIZ İLİŞKİLERİ
KAPİTÜLASYON:Bir ülkenin başka bir ülkeye verdiği kendi aleyhine olan ayrıcalıklara kapitülasyon denir.
KAPİTÜLASYONUN VERİLİŞ SEBEPLERİ(1789)
1-Haçlı birliğini bozmak
2-Deniz ticaretini canlandırmak.
NOT:Kapitülasyonlar hükümdarların hayatı ile sınırlı idi ancak Belgrat antlaşması ile sürekli hale getirilmiştir.
1-Avusturya kralı Ferdinand’ın Macaristan’ın kendine ait olduğunu iddia etmesi
2-Ferdinand’ın Budin’i almasıViyana kuşatıldı ancak
ALINAMAYIŞININ SEBEPLERİ
A-Viyana’nın iyi savunma yapması
B-Ağır topların getirilmeyişi
C-Kış mevsiminin yaklaşması
ALMAN SEFERİ SEBEP:Avusturya kralı Ferdiand’ın kendini Macar kralı ilan ederek Budin’e saldırması
GELİŞME:Kanuni Almanya içkerine kadar ilerledi sonunda Ferdinand barış istedi.
İSTANBUL ANTLAŞMASI(1533)
1-Ferdinand Yanoş’un Macar krallığını tanıyacak
2-Elinde bulundurduğu Macar toprakları için vergi verecek
3-Avusturya kralı protokol bakımından Osmanlı sadrazamına eşit sayılacak
NOT:Antlaşma ile Osmanlı Avusturya üzerinde yaptırım güçüne sahip oldu.Avusturya Osmanlı’nın üstünlüğünü kabul etti.
ZİGETVAR SEFERİ(1566)SEBEP:Avusturya’nın Erdel’in içişlerine karışmasıGELİŞME:Zigetvar kale komutanının osmanlıyı arkadan vurmak istemesi üzerine kale kuşatıldı.
SONUÇ:a-Kanuni’nin ölümüyle kalenin alınışı aynı paraleldedir.b-Kanuni’nin son fethettiği kaledir.
KARADENİZİN BİR TÜRK GÖLÜ HALİNE GELMESİ
Cenevizlilerin elinde bulunan AMASRA karadan ve denizden kuşatılarak 1460 da Fatih döneminde alınmıştır.
İsfendiyaroğulları beyliğinde olan liman kenti SİNOP fatih’in gönderdiği kuvvetlere teslim oldu(1461)
TRABZON’UN ALINMASI B-Osmanlılara karşı Avrupalıları kışkırtmaları
A-Akkoyunlular’la işbirliği yapmaları
B-Osmanlılara karşı Avrupalıları kışkırtmaları
C- Karadeniz’i Türk gölü haline getirmekKARADAN VE DENİZDEN KUŞATILARAK TRABZON RUM İMPARATORLUĞUNA SON VERİLDİ(1461)
KIRIM’IN ALINMASI 1-Karadeniz ticaret yolunun güvenliğini sağlamak
SEBEPLER:
1-Karadeniz ticaret yolunun güvenliğini sağlamak
2-Kırım hanlığına gereken yardımı sağlamak
3-Cenevizlileri Kırımdan atmak.
Sonuçları:
1-Kırım Hanlığı Osmanlılara geçti.
2-Karadeniz bir Türk gölü oldu.
3-ipek yolu Osmanlıların kontrolüne geçti.
NOT:II:Beyazıt döneminde Kili ve Akerman kaleleri alındı.
AKDENİZDE TÜRK DENİZCİLİĞİ
Fatih Çanakkale boğazı ve Anadolu'nun güvenliği için önce TAŞÖZ.SEMADİREK,GÖKCEADA,BOZCADA SİSAM,LİMNİ,MİDİLLİ VE EĞRİBOZ ADALARI ALINDI.
Venediklilerin Mora’ya saldırması üzerine başlayan ve sonunda Venediklilerin isteği ile barış yapıldı.(1479)
NOT: 1)İlk ticari ayrıcalıklar Venediklilere verildi.2)II.Beyazıt Venediklilerden İnebahtı,Modon ve Koron kalelerini aldı.
RODOS’UN ALINMASI SEBEPLERİ
1)Sen Jan şövalyelerinin Osmanlı ticaret gemilerine saldırmaları.
2)Suriye ve Mısırın güvenliğini sağlamak amacıyla KANUNİ Rodos’u aldı.SONUÇAnadolu Suriye ve Mısır ticaret yolunun güvenliği sağlanmış oldu.
NOT:
1)Cenevizlilerin elinden 1566’da sakız adası alındı.
2)Cebre adasını ve sonra Cezayiri ele geçiren Barbaros Hayretin Paşanın Osmanlıya katılmasıyla Barbaros Cezayir beylerbeyi ve Kaptan-ı Deryalığa getirildi.
SEBEPLERİ
1)Osmanlı devletini Ege’yi tamamen almak istemesi.
2)Akdeniz’deki Osmanlı gücünün artması.
SONUÇLARI
1)Akdeniz tamamen Osmanlıların eline geçti.
2)Venedikliler Mora ve Dalmaçya kıyılarındaki Osmanlılara bıraktı.
NOT:1)Preveze deniz savaşı Barbaros Hayrettin Paşa ile Haçlı donanması komutanı Andre Dorya arasında geçmiştir.2)Turgut Reis ve Sinan paşanın çabalarıyla Malta Şövalyelerinden 1551 yılında alındı.
KIBRIS’IN ALINMASI(1571) SEBEPLERİ.
1-Coğrafi yönden önemli yerdedir.
2-Türk gemilerine saldırmaları
3-Anadolu ve Suriye arasındaki güvenliği sağlamak.
SONUÇ:
1-Akdeniz ticaret yolunun güvenliği sağlandı.
2-Kıbrıs Türk vatanı haline getirildi.
SEBEBİ:Kıbrıs’ın alınması üzerine Haçlı donanması hazırlandı.
SONUÇ:Osmanlı donanması yenildi ancak Sokollu’nun ünlü sözü(Biz …..)gerçekleşerek Osmanlı donanması tekrar güçlendi.
NOT:
1-İspanyolların elinde bulunan Tunus 1574 de Osmanlılara katıldı,
2-Portekizlilerin Fas’ın içişlerine karışması ve halkın isteğiyle Osmanlı kuvvetleri (1577)Portekizlileri yenerek Osmanlı himayesine aldı.
HİNT DENİZ SEFERLERİ SEBEPLERİ:
1-Portekizlilerin ticaret gemilerine saldırmaları2-hacca giden gemilere saldırmaları3-Müslüman Gücerat hükümdarlığının yardım isteği
BAŞARISIZ OLUNMASININ SEBEPLERİ :
1-Dayanıklı gemilerin olmayışı2-Müslüman devletlerden gereken yardımın gelmeyişi3-Seferlere gereken önem verilmeyişisonuçları:1-Yemen ,Aden gibi bazı yerler alındı2-Basra körfezi ve Kızıldenizin güvenliği sağlandıNOT:Hint deniz seferleriniKaptan-ı deryalar yapmıştır.
1-Osmanlıya karşı düşmanca tavırları2-Venedik ve Karamanoğullarıyla işbirliği yapması3-uzun Hasan’ın Trabzon ve Sinop’u istemesiSONUÇ-1-Uzun Hasan yenildi ve Akkoyunlu devleti sona erdi.2-Fatih böylece fırat’a kadar güvenliği sağladı.
II.BEYAZIT DÖNEMİ( )Sultan cem olayı sebebi ile ve II.Beyazıt’ın kişiliğinden dolayı fetihlerin önemli yer tutmadığı bir dönemdir.a-Sultan Cem olayıb-Yahudilerin İstanbul’a gelmesic-İnebahtı ,Modon ve Koron’un alınmasıd-Memluklarla 6 yıl süren savaşe-şah kulu isyanı olmuştur.
YAVUZ SULTAN SELİM DÖNEMİ (1512-1520)
Babasıyla yaptığı mücadele ile padişah olmuştur.
1-ÇALDIRAN SAVAŞI(1514)
2-MERCİDABIK SAVAŞI(1516)
RİDANİYE SAVAŞI(1517)
KANUNİ DÖNEMİ OSMANLI-İRAN İLİŞKİLERİ
SEBEPLERİ:1-Safevi hükümdarı Şah Tahmasb’ın düşmanca davranışları2-Alman imparatoru ve Avusturya kralı ile ittifak yapması3-Kanuni’nin Macar seferini fırsat bilerek Osmanlı topraklarına saldırması.
SONUÇLARI.1-İbrahim paşanın Tebriz’i alması sonrası IRAKEYN SEFERİ ne çıkan kanuni (1534)Bağdat’ı aldı.2-II.seferde Tebriz,Van,Nahcıvan ve Gürcistan’ı, III. Seferde Erivan,Nahcivan ve Karabağ alındı.sonunda Safeviler barış istedi
1-İran’la yapılan İLK antlaşmadır.
2-Tebriz,doğu Anadolu ve Irak Osmanlıların oldu.NOT:III.Murat zamanında antlaşmanın bozulması üzerine yapılan ve 12 yıl süren savaş sonunda Osmanlıları doğuda EN GENİŞ sınırlara ulaştığı İstanbul(Ferhat Paşa) antlaşması imzalandı(1590)
OSMANLI -MEMLUK İLİŞKİLERİ
SEBEPLERİ:1-Osmanlıların Karamanoğullarını ortadan kaldırması2-II.Beyazıt‘a karşı sultan Cem’i desteklemeleri3-Hicaz su yolları meselesi4-Osmanlı üzerindeki amaçları5-mısır’ın zenginliği6-Halifenin Mısır’da oturmasıNOT:II. Beyazıt döneminde yapılan savaş antlaşmayla sonuçlandı.
GELİŞMELER:1-Y.S.Selim Mısır seferi hazırlıkları yaptı.
RİDANİYE SAVAŞI(1517)GELİŞMELER:1-Y.S.Selim Mısır seferi hazırlıkları yaptı.2-Memluk sultanı Tomanbay Savunma hazırlıkları yaptı.
SONUÇLARI 1-Mısır Osmanlılara geçti. 2-memluk devleti sona erdi.
3-halifelik Osmanlılara geçti.4-Suriye,Filistin ve Hicaz alındı.5-Kutsal emanetler İstanbul’a getirildi.6-Venedikliler Kıbrıs adası için verdiği vergiyi Osmanlılara verecekti.
15. VE 16. YÜZYIL AVRUPADA YENİLİKLER
a-Barutb-Pusulac- Kağıt ve Matbaa
a-BARUT: 1-İlk defa Çinliler tarafından bulunmuştur.
2-Müslümanlar ve Türklerle haçlı seferleri sonucu Avrupa’ya geçmiştir.3-Ateşli silahlarda kullanılması ile derebeylikler yıkılıp,krallıklar güçlenmiştir.
1-İlk defa Çinliler bulmuştur. 2-Açık denizlere açılmak kolaylaştı.
b-PUSULA:1-İlk defa Çinliler bulmuştur.2-Açık denizlere açılmak kolaylaştı.3-Coğrafi keşifler kolaylaştı.
c-KAĞIT VE MATBAA 1-İlk defa Mısırlılar buldu,papirüs denir.
2-Matbaayı ilk defa Çin ve Uygurlular bulmuştur.de Alman Johannes Gutenberg modern matbaayı geliştirdi,1727 de Osmanlılara geldi.
NOT:Avrupa’ya gelen bu yeni buluşlar Avrupa’da geliştirilerek
a-Coğrafi keşiflerb-Rönesansc-Reformd-Derebeyliklerin yıkılması gerçekleşmiştir.
COĞRAFİ KEŞİFLER SEBEPLERİ 1-Zengin doğu ülkelerine sahip olmak
2-Pusulanın bulunması3-Coğrafya bilgisinde ilerleme4-Dayanıklı ve sağlam gemilerin yapılması5-İpek ve baharat yolunun Müslümanların eline geçmesi
GELİŞMELER 1-Coğrafi keşifleri ilk başlatanlar Portekizlilerdir
2-Bartelmi Diyaz da Ümit(Fırtınalar) burnunu buldu.3-Vasko dö gama 1498 de Hindistan deniz yolunu bulmuştur.(kaliküt)4-Kristof Kolomb İspanya adına 1492 de Amerika’yı keşfetti. Ancak…..5-İtalyan bilgin gemici Ameriko Vespuçi Amerikanın yeni bir kıta olduğunu açıkladı.6-Portekizli gemici Macellan ve Del Kano 1519
KEŞİFLERİN SONUÇLARI
1-Yeni yerler ve başka medeniyetler olduğu anlaşıldı.
2-Sömürgecilik gelişti.
3-Ticaretle uğraşan burjuva sınıfı zenginleşti.
4-Avrupadan Amerika’ya göçler oldu.
5-Din adamlarına güven azaldı.
6-Yeni bitki ve hayvanlar Avrupa’ya geldi.
7-Baharat yolu , İpek yolu ve Akdeniz limanları değer kaybetti
8-Rönesans’a etki etti.
RÖNESANS HAREKETLERİ
Rönesans:15. ve 16. yüzyılda Avrupa’da meydana gelen sanat,edebiyat ve bilim alanlarındaki yenilik hareketlerine denir.
3-Sanatçıları koruyan bir sınıfın ortaya çıkması.
SEBEPLERİ:
1-Matbaanın bulunması kağıdın bol ve ucuz olması.2-İst. fethi sonrası İtalya’ya giden bilim adamlarının üniversitelerde ders Vermesi.3-Sanatçıları koruyan bir sınıfın ortaya çıkması.
GELİŞMELER: 1-İlk defa İtalya’da başlamıştır.
2-Bilim alanında Kopernik ortaya çıktı.3-Edebiyat alanında Dante,Petrark ve makyavel,Şekspir,Cervantes yetişti.4-resim mimarlık ve heykeltıraşlıkta Leonardo da vinci,Mikelanj,Rafael ,Erasmus yetişti.
SONUÇLARI: 1-Reformun başlamasında etkili oldu.
2-Bilim,sanat ve edebiyatta gelişmeler oldu.3-Din adamlarına olan güven azaldı.
1-Katolik kilisesinin bozulması 2-Rönesans’ın etkisi
SEBEPLERİ:1-Katolik kilisesinin bozulması2-Rönesans’ın etkisi3-Halkın yoksul düşmesi
GELİŞMELER 1-Endülüjans kağıdı(af) 2-Aforoz(dinden çıkarma)
3-Din adamları ve kilisenin güçlenmesi ve zenginliği4-İlk defa Almanya’da başladı.5-Martin Lüther başlattı.6-İncil Almanca’ya çevrildi.7-Protestolar sonucu 1555 de Ogsburg barışı yapıldı.
SONUÇLARI:1-Mezhep birliği bozuldu. (Protestanlık,Anglikanizm,Kalvenizm vb.)2-Katolik kilisesi kendini düzeltti.3-din adamlarına itimat azaldı.4-Eğitim ve öğretim laikleşti.5-Protestanlığı kabul eden ülkelerde kilisenin malları elinden alındı.
AKILCILIK VE BİLİM
Bilim:Araştırma deney ve gözlemlere dayanarak doğruları ortaya koyan sistemli bilgi demektir.Aklın ışığında bilimsel gelişmelerle devletlerin daha hızlı kalkınıp gelişmeleri,insanların daha mutlu olmaları hedeflenmiştir.M. Kemal’ de “hayatta en hakiki mürşit ilimdir” diyerek bize hedef göstermiştir.
1-III.MURAT:Ayarı bozuk para üzerine isyan ettiler.
İÇ İSYANLARA-İstanbul isyanları1-III.MURAT:Ayarı bozuk para üzerine isyan ettiler.2-GENÇ OSMAN(II.):Yeniçeri ocağının kaldırılacağının duyulması üzerine ayaklanarak padişahı öldürdüler.3-IV. MURAT:Yeniçerilerin isyanı sonucu sadrazamı(Hafız Ahmet Paşa) öldürdüler.4-III.MEHMET:yeniçeriler öldürülmesini istedikleri 30 kişiyi öldürerek Sultan Ahmet’teki çınar ağaçlarına astılar
A-Genç Osman
1-Yeniçeri ocağını kaldırmak istemiştir.
2-Maliyeyi düzeltmeye çalıştı.
3-Şeyhülislam’ın yetkilerini kıstı.
B-IV.Murat 1-Kötü davranan yöneticileri cezalandırdı.
2-Yeniçeri ocağını disiplin altına aldı.3-İçki ve tütün içmeyi yasakladı.4-Maliyeyi düzeltti.5-Ülkenin durumu ile ilgili Koçi Bey’e rapor hazırlattı.
C-TARHUNCU AHMET PAŞA
ilk devlet bütçesini yaptı ancak öldürüldü.Maliyeyi düzeltmeye çalıştı.D-KÖPRÜLÜ MEHMET PAŞABazı şartlarla sadrazamlığa gelmiştir.1-Orduda disiplini sağladı.2-Devlet düzenini sağladı.3-Maliyeyi düzeltti.4-Çanakkale Boğazını tehlikeden kurtardı.E-KÖPRÜLÜ FAZIL AHMET PAŞA1-Maliyeyi düzeltti.2-Uyvar ve Girit’i alarak önemli başarılar elde etti.
ISLAHATLARIN SONUÇLARI
1-Osmanlı Devletinde duraklamaya çözüm olamamıştır.2-Islahatlarda Avrupa etkisi olmamıştır.3-Şahıslara bağlı kalmış sürekli olamamıştır.4-Kuvvet ve şiddet yoluyla güvenlik sağlanmaya çalışılmıştır.
18. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ
RUSYANIN XVIII. YÜZYIL POLİTİKALARI(ÇAR I. PETRONUN VASİYETİ)a-Kırım’ı alarak Karadeniz’e inmekb-Boğazları alarak Akdeniz’e inmek(sıcak denizlere inmek)C-Balkanlarda kendisine yakın devletler kurdurmak.
A)OSMANLI RUS SAVAŞI PRUT ANTLAŞMASI
1-SEBEPLERİa)Çar I. Petro’ nun batıyı örnek alarak köklü değişiklikler yaptı ve ülkesini güçlendirdi.b)Rusya güçlü donanmasıyla açık denizlere ulaşmak istiyordu.,c)İsveç kralı XII. Carl (demirbaş Şarl) Poltova savaşında (1709) yenilerek Osmanlı devletine sığındı, peşinden Rusların Osmanlı topraklarına girmesiyle savaş başladı.
2-SAVAŞ
Baltacı Mehmet Paşa Prut nehri kıyısında Rusları köşeye sıkıştırdı ancak yeniçerilere güvenemediğinden barış antlaşması yaptı
3-PRUT ANTLAŞMASININ ÖNEMİ
a)İstanbul Antlaşmasıyla kaybettiği Azak kalesini geri aldı.
b)Kaybettiği diğer yerleride alacağı ümidine kapıldı.
B)OSMANLI-VENEDIK-AVUSTURYA SAVASLARI
B)OSMANLI-VENEDİK-AVUSTURYA SAVAŞLARI1-SEBEPLERİa-Osmanlıların Mora’yı geri almak istemeleri.b-Venediklilerin Osmanlı gemilerine saldırmaları.2-SAVAŞOsmanlılar Venediklilere karşı başarılı olarak Mora’yı aldılar ancak Avusturyalılarla yapılan Petervaradin savaşında yenildiler.3-PASAROFÇA ANLAŞMASININ ÖNEMİa-Mora geri alındı.b-Belgrat Avusturya’ya bırakıldı.c-Lale devri başladı.
C)OSMANLI RUS AVUSTURYA İLİŞKİLERİ(1736-1792)
1-SEBEPLERİa-Rusya’nın Lehistan’ın iç işlerine karışmalarıb-Rusların Kafkas cephesine giden Kırım kuvvetlerini sınırı aştığı iddiası2-SAVAŞOsmanlı devleti Rusya ve Avusturya’ya karşı başarılı savaşlar yaptı Fransızların araya girmesiyle Avusturya’yla Belgrat antlaşması imzalandı.Yalnız kalan Ruslarla da Belgrat antlaşması imzalandı.(1739)
3-BELGRAT ANLAŞMALARININ ÖNEMİ
a-Osmanlı devleti Pasarofça’yla kaybettiği yerleri geri aldı.b-Belgrat antlaşmaları Osmanlı devletini XVIII. Yüzyılda imzaladığı son kazançlı antlaşmalardır.c-Karadeniz’in bir Türk gölü olduğu anlaşılmıştır.d-Arabuluculuk yapan Fransa’ya kapitülasyonlar devamlı hale getirildi.
OSMANLI-RUS İLİŞKİLERİ(1768-1774)
A-SEBEPLERİ:1-Rusya’nın bilinen politikaları2-Ruslardan kaçan Leh milliyetçilerinin Osmanlıya sığınması onları takip eden Rusların Osmanlı topraklarına sığınmasıB-SAVAŞ:Ruslar Eflak,Boğdan ve Kırım’ı işgal ettiler ,Mora’da isyan çıkarken Osmanlı Donanması’ nı Çeşmede yaktılar.
C-KÜÇÜK KAYNARCA ANTLAŞMASININ ÖNEMİ
1-İlk kez halkı Müslüman ve Türk olan Kırım Osmanlı devletinden ayrıldı.2-Ruslar Osmanlı Devletinin içişlerine karışma hakkı elde etti.3-Rusya Kapitülasyonlardan yararlanma hakkını elde etti.4-Osmanlı Devleti ilk defa savaş tazminatı verdi.
E-OSMANLI RUS-AVUSTURYA İLİŞKİLERİ (1787-1791)
A-SEBEPLERİ:1-Rusya’nın Avusturya ile Osmanlı topraklarının paylaşmak için anlaşması2-Osmanlı Devletinin Kırım2ı almak istemesiB-SAVAŞ:1-Osmanlı Devleti Rusya ve Avusturya’ya savaş açtı ancak başarılı olamadı2-Fransız ihtilali üzerine önce Avusturya sonra Rusya barış istedi.
C-SONUÇLARI: 1-Avusturya ile Ziştovi antlaşması yapıldı(1791)
2-Rusya ile Yaş antlaşması yapıldı(1792)NOT:Yaş antlaşması ile kırımın Ruslara ait olduğu kabul edildi ayrıca Gerileme dönemi başladı.(Dinyester nehri sınır)
F- OSMANLI-İRAN İLİŞKİLERİ
1-İran’daki mezhep kavgaları üzerine Rusya’nın İran’a girmesiyle başladı2-Osmanlının doğuda ilerlemesi üzerine Fransa’nın araya girmesiyle 1724 de barış yapıldı(İran’ın doğusu ve kuzeyi paylaşıldı)da tekrar Kasr-ı şirin’e dönüldü.
Pasarofca antlaşması ile başlar 1730 Patrona Halil isyanı ile sona erer.2-Padişah III. Ahmet, sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşadır.3-Halkın yoksulluğu,İran seferi ,saray ve çevresinin eğlenmesi isyanla sona erdi4-III.Ahmet’in yerine I. Mahmut tahta geçti,sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa öldürüldü
YAPILAN YENİLİKLER
1-Matbaa getirildi(1727 İbrahim Müteferrika ve Sait efendi)2-İtfaiye bölüğü kuruldu.3-Yalova’da kağıt fabrikası açıldı.4-İlk çiçek aşısı yapıldı5-İst. da kumaş fabrikası açıldı.6-Çinicilik gelişti7-Geçici elçiler gönderildi.8-mimaride gelişme oldu9-Lale önem kazandı.
18.YÜZYIL ISLAHAT HAREKETLERİ
I.MAHMUT1-Kara mühendishanesi açıldı.2-Humbaracı ocağı açıldı.(Humbaracı Ahmet Paşa)3-Orduda alay,tabur ve bölük sistemine geçildi.4-Maliye ve güvenliği düzenlemek için çalışmalar yapıldı.
III. MUSTAFA 1-Maliye düzeltildi. 2-Sürat topçuları kuruldu.
3-Deniz mühendishanesi açıldı.4-Baron dö Tot getirildi.
I.ABDÜLHAMİT
1-İngiltere ve Fransa’dan uzman getirilerek donanma yenilendi.
2-İstihkam okulu açıldı.
3-Yeniçeri sayımı yapıldı.
4-Tersaneler açıldı.
5-Tımar sistemi gözden geçirildi.
6-Sadrazam Halil Hamit Paşadır
III. SELİM
1-Nizam-ı cedit ordusunu kurdu
2-İrad-ı Cedit i kurdu.
3-Sürekli elçilikler açıldı(Paris.Viyana,Londra ve Berlin)4-İdari alanda yenilikler yapıldı.5-Kabakçı Mustafa ayaklanması ile III. Selim dönemi sona erdi.
18. YÜZYIL ISLAHATLARININ SONUÇLARI
1-Osmanlı devleti Avrupa’dan geri kaldığını anlamıştır.2-Islahatlarda Avrupa örnek alınmıştır.3-Bütün ülkeyi kapsamamıştır.4-yeniçerilerin tepkisi devamlılığa engel olmuştur.5-17. yüzyıl ıslahatlarına göre daha verimli olmuştur.
ŞARK MESELESİ (DOĞU SORUNU)
1815 Viyana kongresinde ilk defa gündeme gelmiş özellikle Osmanlı Devletinin paylaşılması amacıyla kullanılmıştır.
FRANSIZ İHTİLALİ(1789)Halk soylular.rahipler,burjuva ve köylüler diye sınıflara ayrılmış ve büyük bir kısmı fakir ve yoksul iken küçük bir azınlık lüks içinde yaşıyordu.İngiltere ve Amerika’daki gelişmelerinde etkisi ile Bastil hapis hanesinde başlayan isyan başarılı oldu.
GETİRDİKLERİ A-İnsan Hakları (Hak,adalet,eşitlik,özgürlük vb.)
B-Milliyetçilik(Dünyada imparatorlukların parçalanması,milli devletlerin kurulması,iç isyanlar)
FRANSIZ İHTİLALİ’NİN OSMANLI DEVLETİNE ETKİLERİ
A-Milliyetçiliğin etkisi olumsuz etkilemiş ve iç isyanlar çıkmıştır(Yunan isyanı,Sırp isyanı)B-İnsan hakları olumlu etkilemiş ve Sened-i ittifak,Tanzimat fermanı,Islahat Fermanı,I.ve II. Meşrutiyet ilan edildi.
SIRP İSYANI 1-Milliyetçiliğin etkisi
A-SEBEBLERİ1-Milliyetçiliğin etkisi2-Rusya ve Avusturya’nın kışkırtması3-Topraklarının savaş alanı haline gelmesi4-Yeniçerilerin sorumsuz davranışları
SONUÇ
a-Kara Yorgi başkanlığında Fransız ihtilalinin etkisi ile çıkan ilk isyanı başlattılarb-1812 Bükreş antlaşması ile ayrıcalıklar elde ettiler.c-1829 Edirne antlaşması ile içişlerinde bağımsız oldulard-1878 Berlin antlaşması ile bağımsız oldular.NOT:Milliyetçiliğin etkisiyle meydana gelen İLK İSYANDIR.
YUNAN ISYANI A-SEBEBLERİ: 1-Milliyetçiliğin etkisi
2-Bizans İmparatorluğunu yeniden kurmak istemeleri3-Filik-i Eterya(Etnik-i eterya )örgütünü kurarak Megola idea yı(Büyük Bizans İmparatorluğunu )canlandırmak istemişlerdir.
SONUÇ: 1-Eflak da çıkan ilk isyan bastırılmıştır.
2-Mora’da çıkan isyan bastırılamayınca Mısır Valisi M.Ali Paşadan yardım istenmiştir.3-İbrahim Paşa isyanı bastırmıştır.4-Rusya,İngiltere ve Fransa Türk donanmasını Navarin’de yakmıştır5-Osmanlı-Rus savaşı sonucu Edirne antlaşması ile Yunanistan’a bağımsızlık verilmiştir.Sırbistan,Eflak ve Boğdan içişlerinde bağımsız olmuşlardır.Not:Milliyetçiliğin etkisi ile ilk bağımsız olan devlettir.
MISIR SORUNU A-SEBEPLERİ:
1-Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın söz verilen Mora valiliği yerine Suriye valiliği istemesi2-Osmanlı Devletinin Mısır valiliğinin fazla güçlenmesini istememesi
GELİŞMELER:1-Mısır ordusu Suriye ve Çukurova’yı geçerek Konya’da Osmanlı ordusunu yenilgiye uğradı2-Osmanlı Devleti İngiltere,Fransa ve Rusya’dan yardım istedi3-Rusya İstanbul’a donanma gönderdi4-İngiltere ve Fransa ‘nın araya girmesi ile Kütahya antlaşması yapıldı(1833).5-Rusya ile Hünkar İskelesi antlaşması yapıldı.(1833)da Osmanlı ordusu Nizip’te Mısır ordusuna yenildi.
2-Mısır içişlerinde bağımsız olarak Mehmet Ali Paşaya bırakıldı.
SONUÇ:1-İngiltere,Avusturya ,Rusya ve Prusya ‘nın katılımıyla Londra konferansı toplandı.(1840)2-Mısır içişlerinde bağımsız olarak Mehmet Ali Paşaya bırakıldı.
BOĞAZLAR SORUNU temsilcileri Londra’ da toplandı.
1-İngiltere,Fransa ,Prusya,Rusya ,Avusturya,Osmanlı Devleti ve Prusyatemsilcileri Londra’ da toplandı.2-Londra Boğazlar sözleşmesi (1841)ilea-Boğazlar Osmanlı Devletinin denetiminde olacakb-Barış zamanı savaş gemisi geçemeyecektir.
1-Rusya’nın bilinen politikası
KIRIM SAVAŞI:SEBEPLERİ:1-Rusya’nın bilinen politikası2-Ortodoksların haklarını koruma isteği ile Osmanlı Devletinin içişlerine karışması(kutsal yerler meselesi)
GELİŞMELER: 1-Rusya Kafkaslar ve Balkanlardan saldırıya geçti.
2-Rusların işgal ettiği Eflak ve Boğdan’ı Avusturya emaneten aldı.3-Rusya Osmanlı Donanmasını Sinop’ta yaktı.(1853)4-Boğazlardaki Rus tehlikesi üzerine İngiltere ve Fransa Osmanlı devleti ile birlikte Kırım’a asker çıkardılar.5-Sonunda Paris Antlaşması yapıldı:
5-Sonunda Paris Antlaşması yapıldı:
a-Osmanlı Devleti Avrupa Devleti sayılacakb-Osmanlı toprakları Avrupalıların güvencesinde olacakc-Osmanlı kendi gücü ile topraklarını koruyamayacağı anlaşıldı6-Osmanlı Devleti ilk defa dış borç almıştır.
1877-1878 OSMANLI-RUS SAVAŞI(93 HARBİ)
SEBEPLERİ:1-Rusya Avrupalıların savaşını fırsat bilerek Paris antlaşmasının Karadeniz’le ilgili maddesini tanımadığını açıkladı.2-Panslavizm düşüncesi
GELİŞMELER:da İstanbul‘da konferans toplandı,Osm. Devleti Meşrutiyet ilan etti.2-Konferansta Bosna,Hersek ve Bulgaristan’a özerklik verilmesini istedi.3-Londra Konferansı kararlarına uyulmayınca Rusya Osmanlı topraklarına saldırıya geçti.4-Osmanlılar doğuda ve batıda başarısız olunca (Gazi Muhtar Paşa,Gazi Osman Paşa başarıları vardır) önce Ayestefanos(Yeşilköy) Avrupalıların araya girmesi ile Berlin antlaşması imzalanmıştır.
NOT-1-Berlin antlaşması ile Osmanlı Devletinin dağılma süreci hızlanmıştı.
2-İngiltere ve Avusturya Osmanlı Devletinin toprak bütünlüğünü koruma politikasından vazgeçmişlerdir.
19. YÜZYIL ISLAHATLARI II.MAHMUT
1-Alemdar Mustafa Paşa IV. Mustafa2yı tahttan indirerek yerine II. Mahmut’u tahta geçirdi.2-A.M.Paşa sadrazam oldu ve ayanlarla sened-i ittifak yaptı.(1808)3-A.M.Paşa sekban-ı cedit ordusunu kurdu ancak ayaklanma sonucu A.M.Paşa öldürüldü ve sekban-ı cedit kaldırıldı.4-II.Mahmut Eşkinci ocağını kurdu.5-Vaka-yi Hayriye(Hayırlı olay) ile yeniçeri ocağı kaldırıldı.(1826)
YAPILAN YENİLİKLER 1-Yeniçeri ocağı kaldırıldı.
2-Asakir-i Mansure-i Muhammedi ye ordusu kuruldu.3-Harp okulu,tıp okulu ve rüştiye okulları açıldı.4-Bakanlar kurulu oluşturuldu.5-Devlet memurları maaşlı hale getirildi.6-Karantina servisleri kuruldu.7-Posta teşkilatı kuruldu.8-Takvim-i vekayı adıyla ilk resmi gazete çıkarıldı.9-İlkokul zorunlu hale getirildi.10-ilk nüfus sayımı yapıldı.
I.MEŞRUTİYET
(1876)Monarşi(mutlakiyet):Devlet yönetiminde bir tek kişinin hakim olduğu yönetim biçimidir.Meşrutiyet:Devlet yönetiminde hükümdarın yanında eğer halkın seçtiği mecliste varsa böyle yönetimlere meşrutiyet denir.20.yüzyılın başında Osmanlı devletinde Osmanlıcılık.İslamcılık,batıcılık ve Türkçülük akımları gelişmiştir.
1-Meşrutiyet isteyenler jön Türkler(Genç Osmanlılardır)Namık Kemal ve Ziya Paşadır.
2-Mithat Paşa önderliğinde Abdülaziz tahttan indirilerek yerine V. Murat geçti daha sonra meşrutiyeti ilan edeceğini söyleyen II. Abdülhamit tahta geçti.3-Sadrazam olan Mithat Paşa başkanlığında hazırlanan anayasa(Kanunu esasi) ilan edildi.(23 aralık 1876)Meclis-i UmumiMeclis-i Mebusan Meclis-i Ayan(Halk) (Padişah)
I. Meşrutiyetin sona ermesi:
1-93 Harbi2-Azınlık Milletvekillerinin tutum ve davranışları
1-Meşrutiyet isteyenler ittihat ve terakki cemiyetini kurdular.
II.MEŞRUTİYET(1908)1-Meşrutiyet isteyenler ittihat ve terakki cemiyetini kurdular.2. Reval görüşmelerinde(İngiltere ve Rusya) Makedonya’nın ayrılmasını istediler.3.Enver paşa ve Niyazı beyin ayaklanmaları ve ayaklanmanın genişlemesi korkusuyla II.Abdülhamit meşrutiyeti tekrar ilan etti.
1.Meşrutiyete karşı olanların İstanbul’da çıkardığı ayaklanmadır.
31 MART OLAYI(13Nisan 1909)1.Meşrutiyete karşı olanların İstanbul’da çıkardığı ayaklanmadır.2.Ayaklanmayı bastırmak için hareket ordusu kurulmuştur.3.Hareket ordusunun kurmay başkanı M. Kemal’dir.(tarihte ilk defa yer aldı)Sonuç=Padişah II.Abdülhamit tahttan indirilerek yerine V. Mehmet(Reşat tahta geçti)
20.YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ
1-Fransa Tunus’u(1881) ve İngiltere Mısır’ı (1882)topraklarına kattı.2-Berlin Antlaşmasından sonra geçici olarak verdiğimiz Kıbrıs’ı İngiltere I. dünya savaşının başlaması ile birlikte topraklarına kattı.3-II. Meşrutiyetin ilanı ile birlikte:a-Yunanistan Girit’i topraklarına kattı.b-Avusturya-Macaristan İmp. Bosna-Hersek’i topraklarına kattı.c-Bulgaristan bağımsız oldu.
TRABLUSGARP SAVAŞI(1911-1912)
SEBEPLERİ:1-Birliğini geç tamamlayan İtalya’nın sömürge elde etmek istemesi.2-Osmanlı Devletinin güçsüzlüğü3-İngiltere ve Fransa’nın onay vermesi.
GELİŞMELER :1-Osmanlı Devletinin ordu ve donanma gönderecek gücü yoktu.2-M.Kemal ve Enver bey gibi gönüllü Türk subayları halkı teşkilatlandırarak mücadele ettiler.3-Tobruk ve Derne’de elde edilen başarılar sonucu İtalyanlar içerilere ilerleyemediler.4-İtalyanlar oniki adaya asker çıkardılar.
SONUÇLARI: 1-Balkan savaşının başlaması üzerine barış yapıldı.
2-Uşi antlaşmasına göre :a-Trablusgarp ve Bingazi İtalyanlara verildi.b-Oniki ada Osmanlılara verildi(Ancak geçici olarak İtalya’ya bırakıldı ve bir daha elimize geçmedi)NOT:Trablusgarp kuzey Afrika’dakaybettiğimiz son toprak parçasıdır.
1-Rusya’nın bilinen amaçları
BALKAN SAVAŞLARI( )I.BALKAN SAVAŞISEBEPLERİ:1-Rusya’nın bilinen amaçları2-Balkan devletleri ise Osmanlıyı balkanlardan atmak.
GELİŞMELER:1-Osmanlı Ordusunun siyasete bulaşması ve ordudaki ikilik ,terhis edilmeler ve gerekli tedbirlerin önceden alınamayışı sebepleri ile savaşta başarısız oldular.2-Arnavutluk bağımsız oldu(28 Kasım 1912)3-30 Mayıs 1913 Londra antlaşması ile Midye-Enez çizgisinin batısı Balakan Devletlerine bırakıldı.4-I.Balkan savaşına katılan devletler KaSaBaYa dır.
GELİŞMELER: 1-Katılan devletler KaSaBaYaR dır.
2-Osmanlı Devleti Edirne ve Kırklareli’ni kurtarmıştır.3-Balkan devletleri arasında Bükreş Antlaşması,Bulgaristan ile İstanbul ve Yunanistan ile Atina Antlaşmaları yapıldı.
BALKAN SAVAŞLARI SONUNDA:
Arnavutluk.Batı Trakya,Makedonya ve Ege adaları(Gökçeada ve Bozcaada hariç) elimizden çıktı.
I.DÜNYA SAVAŞI SEBEBİ:Ekonomik sebeplerdir(sömürge elde etme hammadde ve Pazar ihtiyacı)GELİŞMELER:1-Üçlü ittifak(üçlü bağlaşma) devletleri:Almanya,Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve İtalya’dır. (1883)2-Üçlü itilaf devletleri(üçlü anlaşma)devletleri:İngiltere,Fransa ve Rusya’dır.(1907)NOT: Gruplaşmalarda Alsas-Lorenin alınması ,milliyetçilik fikirleri ve sömürgeler etkili olmuştur.
SAVAŞIN BAŞLAMASI:28 Haziran 1914 de Avusturya-Macaristan İmparatoru veliaht’ının Saraybosna’da bir Sırplı tarafından öldürülmesi ile başlar.
SAVAŞA KATILANDEVLETLER
İTİLA F DEV.İngiltereFransaRusyaİtalyaSırbistanRomanya Yunanistan Japonya ABDİTTİFAK DEV.Almanya Avus-Mac.İmp. Osmanlı Devleti Bulgaristan
NOT:1-Almanya’nın atlas Okyanusundaki ABD gemilerine saldırması ve ABD’nin savaşa girmesiyle savaş Avrupa savaşından dünya savaşına dönüşmüştür.2-İtalya’nın itilaf devletlerinin yanına geçmesinde güney ve batı Anadolu’nun vaat edilmesi etkili olmuştur.
OSMANLI DEVLETİNİN I.DÜNYA SAVAŞINA GİRMESİ SEBEPLERİ
1-Enver paşanın Alman hayranı olması ve Almanya’nın savaşı kazanacağına inanması.2-Kaybedilen toprakları geri almak ve eski güçüne kavuşmak(I.Dünya savaşı öncesinde Almanya’nın Osmanlıya yakın destek vermesi diğer yandan itilaf devletlerinin tutumlarıda etkili olmuştur)3-Almanya’da cepheleri genişletmek ve halifenin güçünden yararlanmak istemiştir.
OSMANLI DEVLETİNİN I. DÜNYA SAVAŞINA GİRMESİ
İngilizlerin önünden kaçan Goben ve Breslav adındaki iki Alman gemisi Çanakkale boğazından Osmanlı Devletine sığındı.Osmanlı devleti bu gemileri satın aldıklarını söyleyerek adlarını Yavuz ve midilli koydu. Mürettebatı Alman olan Yavuz ve Midilli’nin Odesa ve Sivastopol Rus limanlarını bombalaması ile savaşa girdik.( Kasım 1914)
OSMANLI DEVLETİNİN SAVAŞTIĞI CEPHELER
Taarruz Cep. Savunma Cep. Yardım Cep.ÇanakkaleFilistinIrakHicazYemenSuriyeGaliçyaRomanyaMakedonyaKafkasyaKanal
1-Kafkas Cephesi:a-Rusların ilerlemesi üzerine harekete geçen Türk ordusu şiddetli soğuklar,açlık ve bulaşıcı hastalıklara yenilmişlerdir.b-Muş.Bitlis,Van,Erzurum.Erzincan ve Trabzon’u alan Ruslardan M.Kemal da Muş ve Bitlis’i geri aldı.c-1917 Bolşevik ihtilalinden(çarlığın yıkılışı) sonra imzalanan Brest-Litowsk antlaşması (3 Mart 1918)ile savaş sona erdi.
2-Kanal Cephesi:Almanya’nın isteği ile Süveyş kanalını ele geçirmek için açıldı başarılı olunamadı
3-IRAK CEPHESİ: SEBEPLER: a-Petrol yataklarına sahip olmak.
b- Rusya ile birleşmek.c-Türklerin İran’a girip Hindistan’ı tehdit etmesini önlemek.Gelişmeler.a-İngilizler Kut-ül Amare’de yenilgiye uğratıldı.b-Tekrar saldıran İngilizler başarılı oldular.
3-ÇANAKKALE CEPHESİ: SEBEPLERİ:
a-İstanbul’u alarak Osmanlı Devletini savaş dışı bırakmak.b-Zor durumda olan Rusya’ya yardım etmek.
GELİŞMELER.a-Deniz yoluyla boğazları geçmek isteyen itilaf devletleri Türk kuvvetlerinin başarılı savunmaları ve Nusret mayın gemisinin döşediği mayınlar sonucu 18 Mart de Çanakkale’nin deniz yoluyla geçilemeyeceğini anladılar.b-Karaya asker çıkaran itilaf devletleri M.Kemal’in büyük komutanlığı ve Türk askerinin kahramanlığı sonucu yenildiler.c-İtilaf devletleri içinde sömürge askerleri olan Hint,Cezayir ve anzaklar(Avustralya ve Yeni Zelanda ) vardı.d-Türk ordusu özellikle Anafartalar,Seddülbahir.Conkbayırı ve Arıburnu ‘nda başarılı savaşlar yaptı.
ÇANAKKALE ZAFERİNİN SONUÇLARI
a-Rusya’da çarlık yıkılmıştır.b-Savaş uzamıştır.c-Çanakkale’nin geçilmez olduğu ispatlanmıştır.d-M.Kemal’in tanınması ve milli mücadelenin lideri olmasında etkili oldu.e-Sömürge milletlere umut olmuştur.
4-FİLİSTİN ,SURİYE,HİCAZ VE YEMEN CEPHELERİNDE yerli halkın İngilizlerle işbirliği yapması sonucu Türk ordusu başarılı olamamıştır.
5-GALİÇYA,ROMANYA VE MAKEDONYA CEPHELERİ
ittifak devletlerine yardım için yapılmış olup Rusya’nın savaştan çekilmesiyle önemini kaybetmiştir.NOT:Savaşın uzamasını Çanakkale zaferi sağlarken ,savaşın bitişi ise ABD’nin savaşa girmesiyle olmuştur.
SAVAŞIN SONUÇLARI1-İmparatorluklar yıkıldı yerlerine yeni devletler kuruldu.2-Avrupa haritası yeniden çizildi.3-Yönetim şekillerinde değişikler oldu.4-Büyük insan kayıpları oldu.5-galip devletlerin tutumları nedeniyle kalıcı barışlar yapılamadı.
NOT:a-Osmanlı Devleti ile Mondros ateşkes antlaşması (30 Ekim 1918) imzalandı ve yurdumuzun işgalleri başladı.b-M.Kemal’in önderliğinde kurtuluş savaşı başladı.c-Sevr barış antlaşması imzalandı ancak uygulanma imkanı bulamadı.
OSMANLI KÜLTÜR VE UYGARLIĞI
1-MERKEZ YÖNETİMİA-Osmanlı Devletine SÖĞÜT,BURSA,EDİRNE VE İSTANBUL başkentlik yapmışlardır.B-1-Osmanlı Devlet yöneticileri bey,han,hakan,gazi,hünkar,hüdavendigar ve padişah gibi ünvanlar almışlardır.2-Padişahlık belirtileri(alametleri) adına para basılması ve hutbe okutulmasıdır.(davul,sancak,tuğ)3-Padişahlık babadan oğla geçer ve oğullarına ŞEHZADE denir,şehzadeler LALA yönetiminde devlet idaresini öğrenirlerdi.4-Fatih kardeşlerini öldürme izni verirken ,I.Ahmet ise en akıllı ve yaşlısını(ekberiyet) padişah olmasını sağlamıştır.
5-PADİŞAHINGÖREVLERİ:
a-Orduya komuta etmekb-Devlet adamlarını göreve getirmek ve almakc-Savaşa ve barışa karar vermekd-Gerektiğnde divana başkanlık etmeke-Halkın güvenliğini sağlamak.
C-DİVAN-I HÜMAYUN1-Devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı yere denir.2-Divan Orhan bey zamanında kurulmuştur.3-II:Mahmut divanı kaldırarak yerine nazırlıkları getirdi.
4-DİVAN ÜYELERİ VE GÖREVLERİ:
a-Sadrazam(Veziriazam-başbakan):Padişahtan sonra en yetkili kişi,padişahın mührünü taşır,padişah gitmezse orduya komuta eder ve divana başkanlık eder(Fatih’e kadar padişah başkanlık ederdi)b-Vezirler(Devlet bakanı):Deneyimli devlet adamı ve komutanlardan seçilir,sadrazamın verdiği görevleri yerine getirirdi.
c-Kazaskerler(Adalet bakanı):Divanda davalara bakar,medrese hocaları ve kadıların atamasını yapardı.
d-Defterdar(Maliye bakanı):Devletin gelir ve giderlerine bakarlardı.
e-Nişancı:Padişahın tuğrasını çeker,kanunları iyi bilir ve fethedilen toprakları kaydederdi.
f-Kaptanı derya (DKK):Vezir ise toplantıya katılırdı,deniz kuvvetlerinin başkomutanıdır.g-Şeyhülislam(DİB):Divan üyesi değil ancak savaş,barış ve idam konularında fetva verirdi.
TAŞRA YÖNETİMİ A-Merkeze Bağlı Eyaletler: Anadolu Rumeli (beylerbeyi)
B- Özel Yönetimi olan Eyaletler: Tunus,Mısır, Cezayir,Yemen Bağdat TablusgarpC- Ayrıcalıklı Eyaletler:Kırım,Eflak Boğdan,Hicaz,
Fethedilen topraklar devletin tapulu malıdır
TOPRAK YÖNETİMİ-Fethedilen topraklar devletin tapulu malıdır-Üst üste üç yıl ekmeyenin toprağı alınırdı.
B-HARACİYE:Fetihlerden sonra Müslüman olmayanlara bırakılan topraklar.
1-MÜLK ARAZİA-ÖŞRİYYE:fetihlerden önce ve sonra Müslümanların elinde bulunan topraklarB-HARACİYE:Fetihlerden sonra Müslüman olmayanlara bırakılan topraklar.
2-MİRİ ARAZİ: Mülkiyeti devlete ait olan topraklardır.
a-DİRLİK:Devlet memurları ve askerlere görev karşılığı verilen vergiye denir.Dirlik sahipleri güvenliği sağlar,geçimini sağlar ayrıca atlı asker beslerdi.Dirlik sahiplerinin beslediği atlı askerlere TIMARLI SİPAHİ denirdi.
Devlete ait topraklar HAS
( akçeden fazla)padişah,veziriazam ve divan üyeleri vb verilirdi.ZEAAMET( )subaşı,kadı ve divan katibi vb verilirdi.TIMAR( )askerlere ve muhafızlara verilirdi.
b-OCAKLIK ARAZİ:Geliri kale muhafızları ve tersane giderleri için ayrılırdı.
c-YURTLUK ARAZİ:Sınır koruma hizmetleri için ayrılırdı.d-MUKATAA:Geliri hazineye(Mültezim)
e-VAKIF ARAZİ-Geliri cami,medrese vb için ayrılan arazidir.
f-Paşmaklık arazi-padişah kızları ve ailelerine ait arazilerdir.g-Malikane-üstün hizmeti olan devlet görevlilerine ait arazilerdir.NOT:1858 ARAZİ KANUNNAMESİ İLE ARZİYİ KULLANALAR SAHİBİ OLDULAR.
MALİYE 1-İlk parayı Osman bey bastırmıştır.(AKÇE)
2-İlk altın parayı Fatih bastırmıştır.da Kaime (kağıt para) bastırıldı
DEVLETİN GELİRLERİ: a-Öşür,haraç ve cizye vergileri
b-Maden,orman gelirleric-Gümrük vergilerid-Ganimetlerin beşte birie-esnaf ve sanatkarlardan alınan vergilerf-bağlı beyliklerden alınan vergilerg-Savaş tazminatları
1-İlk düzenli birlikleri Orhan bey kurmuştur.
ORDU1-İlk düzenli birlikleri Orhan bey kurmuştur.2-Yeniçeri ocağını I. Murat kurmuştur.
OSMANLI KARA ORDUSU KAPIKULU ASKERLERİ EYALET AS. YARDIMCI KUV.
KAPIKULU KAPIKULU BağlıPİYADELERİ SÜVARİLRİ bey.kuvvetleri1-Acemiler Sipahi Tım. sipahiler2-Yeniçeriler Silahtar Akıncılar3-Cebeciler Sağ Ulufeciler 3-Azaplar4-Topçular Sol Ulufeciler 4-Yayalar5-Top Arabacılar 5-Sağ Garipler 5-Müsellemler6-Humbaracılar 6- Sol Garipler 6-Yörükler
Tarih: 2019-09-01 12:13:17 Kategori: Tarih
Soru Tarat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Sorunu sor hemen cevaplansın.
Osmanlı Devleti Konu Özetleri Nedir
Bu Yazıda Neler Var:
1-Osmanlı Devletinin topraklarının arasında bulunması
2-Bizans İmparatorunun düşmanca tutumu
3-Kara ve deniz yolu üzerinde bulunması
4-Peygamberimizin İstanbul hadisi(…..)
5-Avrupalıların Osmanlıyı Avrupa'dan atma ümitlerini sona erdirmek Bizans’ın Osmanlı şehzadelerini kışkırtması.
NOT:1-İstanbul daha önce Hunlar,Avarlar, Araplar,Bulgarlar tarafından kuşatılmıştır.2-Y.Beyazıt ve II. Murat tarafından kuşatılmıştır.
FETİH İÇİN YAPILAN HAZIRLIKLAR
1-Anadolu hisarının (Güzelce hisar-Y.Beyazıt) karşısına Rumelihisarı(Boğazkesen) yapıldı
2-Güçlü bir donanma hazırlandı.
3-Avrupa'dan gelecek yardımı önlemek için ordu gönderildi.
4-Büyük toplar(şahi) döktürüldü.
5-Bizans'tan Silivri,Saray ve Vize kaleleri alındı
FETİH 1-Bizans karadan ve denizden kuşatıldı.(6 Nisan 1453)
2-Bizans İmparatorluğunun anlaşma teklifi kabul edilmedi.
3-Haliç’e 72 parça donanmanın indirilmesi ile Bizans’ın gücü kırıldı.
4-29 Mayıs 1453 de İstanbul fethedildi.
İSTANBUL'UN FETHİNİN TÜRK TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI
1-Boğazlar Osmanlı egemenliğine geçti.
2-Anadolu ve Rumeli toprakları birleşti.
3-Osmanlı Devleti imparatorluk oldu.
4-İstanbul başkent oldu.
5-yükseliş dönemi başladı.
6-Doğu ticaret yolları Osmanlıya geçti
İSTANBUL'UN FETHİNİN DÜNYA TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI
1-Bizans İmp. Sona erdi.
2-Coğrafi keşifler sebep oldu.
3-Rönesans'a sebep oldu.
4-En güçlü surlarında yıkılabileceği anlaşıldı.
5-Ortaçağ sona erdi,yeni çağ başladı.
6-Ortodoks patrikhanesi Osmanlı egemenliğinde kaldı.
OSMANLI DEVLETİ BATIDA İLERLEMELER
SIRBİSTAN’IN ALINMASI:(1459) Macarlarla işbirliği yaparak Osmanlı topraklarına saldırması üzerine Fatih Belgrat hariç Sırbistan’ı aldı.
MORA YARIMADSININ ALINMASI(1460)Halkın isteği üzerine yapılan sefer sonucu Mora yarımadası Osmanlı Devletine katıldı
EFLAK’IN ALINMASI(1462) SEBEPLERİ
A-Vergilerini ödememesi
B-Türk elçilerini öldürmeleri
NOT:Boğdan’da 1476 yılında Osmanlı Devletine katıldı
BOSNA-HERSEK VE ARNAVUTLUĞUN ALINMASI
Vergisini ödememesi üzerine Bosna krallığına son verildi(1463)Hersek’te Osmanlı yönetimini kabul etti(1465)
NOT;Boşnaklar İslamiyet'i seçtiEski Osmanlı subayı İskender bey venediklilerle anlaşarak Osmanlı Devletini uğraştırdı ancak İskender beyin ölümünden sonra Arnavutluk Osmanlı devletine katıldı.(1479)
BELGRAT’IN ALINMASI(1521)
SEBEPLERİ
A-Kanuni’yi tanımamaları
B-Osmanlı elçisini öldürmeleri
C-Coğrafi konumu
ALINIŞI:Karadan ve Tuna nehrinden gelen donanma ile kuşatılarak fethedildi.ÖNEMLİ BİR ÜS ALINDI
SEBEPLERİ: MOHAÇ MEYDAN SAVAŞI(1526)
A-Esir düşen Fransa kralı Fransuva’nın yardım isteği
B-Kanuni Macarların güçlenmesini engellemek istiyordu.
NOT:Önce Macar krallığına Erdel beyi Yanoş getirildi daha sonra Macaristan Osmanlı devletine katıldı(1541)
OSMANLI FRANSIZ İLİŞKİLERİ
KAPİTÜLASYON:Bir ülkenin başka bir ülkeye verdiği kendi aleyhine olan ayrıcalıklara kapitülasyon denir.
KAPİTÜLASYONUN VERİLİŞ SEBEPLERİ(1789)
1-Haçlı birliğini bozmak
2-Deniz ticaretini canlandırmak.
NOT:Kapitülasyonlar hükümdarların hayatı ile sınırlı idi ancak Belgrat antlaşması ile sürekli hale getirilmiştir.
I.VİYANA KUŞATMASI SEBEPLERİ
(1529)1-Avusturya kralı Ferdinand’ın Macaristan’ın kendine ait olduğunu iddia etmesi
2-Ferdinand’ın Budin’i almasıViyana kuşatıldı ancak
ALINAMAYIŞININ SEBEPLERİ
A-Viyana’nın iyi savunma yapması
B-Ağır topların getirilmeyişi
C-Kış mevsiminin yaklaşması
ALMAN SEFERİ SEBEP:Avusturya kralı Ferdiand’ın kendini Macar kralı ilan ederek Budin’e saldırması
GELİŞME:Kanuni Almanya içkerine kadar ilerledi sonunda Ferdinand barış istedi.
İSTANBUL ANTLAŞMASI(1533)
1-Ferdinand Yanoş’un Macar krallığını tanıyacak
2-Elinde bulundurduğu Macar toprakları için vergi verecek
3-Avusturya kralı protokol bakımından Osmanlı sadrazamına eşit sayılacak
NOT:Antlaşma ile Osmanlı Avusturya üzerinde yaptırım güçüne sahip oldu.Avusturya Osmanlı’nın üstünlüğünü kabul etti.
ZİGETVAR SEFERİ(1566)SEBEP:Avusturya’nın Erdel’in içişlerine karışmasıGELİŞME:Zigetvar kale komutanının osmanlıyı arkadan vurmak istemesi üzerine kale kuşatıldı.
SONUÇ:a-Kanuni’nin ölümüyle kalenin alınışı aynı paraleldedir.b-Kanuni’nin son fethettiği kaledir.
KARADENİZİN BİR TÜRK GÖLÜ HALİNE GELMESİ
Cenevizlilerin elinde bulunan AMASRA karadan ve denizden kuşatılarak 1460 da Fatih döneminde alınmıştır.
İsfendiyaroğulları beyliğinde olan liman kenti SİNOP fatih’in gönderdiği kuvvetlere teslim oldu(1461)
TRABZON’UN ALINMASI B-Osmanlılara karşı Avrupalıları kışkırtmaları
A-Akkoyunlular’la işbirliği yapmaları
B-Osmanlılara karşı Avrupalıları kışkırtmaları
C- Karadeniz’i Türk gölü haline getirmekKARADAN VE DENİZDEN KUŞATILARAK TRABZON RUM İMPARATORLUĞUNA SON VERİLDİ(1461)
KIRIM’IN ALINMASI 1-Karadeniz ticaret yolunun güvenliğini sağlamak
SEBEPLER:
1-Karadeniz ticaret yolunun güvenliğini sağlamak
2-Kırım hanlığına gereken yardımı sağlamak
3-Cenevizlileri Kırımdan atmak.
Sonuçları:
1-Kırım Hanlığı Osmanlılara geçti.
2-Karadeniz bir Türk gölü oldu.
3-ipek yolu Osmanlıların kontrolüne geçti.
NOT:II:Beyazıt döneminde Kili ve Akerman kaleleri alındı.
AKDENİZDE TÜRK DENİZCİLİĞİ
Fatih Çanakkale boğazı ve Anadolu'nun güvenliği için önce TAŞÖZ.SEMADİREK,GÖKCEADA,BOZCADA SİSAM,LİMNİ,MİDİLLİ VE EĞRİBOZ ADALARI ALINDI.
Venediklilerin Mora’ya saldırması üzerine başlayan ve sonunda Venediklilerin isteği ile barış yapıldı.(1479)
NOT: 1)İlk ticari ayrıcalıklar Venediklilere verildi.2)II.Beyazıt Venediklilerden İnebahtı,Modon ve Koron kalelerini aldı.
RODOS’UN ALINMASI SEBEPLERİ
1)Sen Jan şövalyelerinin Osmanlı ticaret gemilerine saldırmaları.
2)Suriye ve Mısırın güvenliğini sağlamak amacıyla KANUNİ Rodos’u aldı.SONUÇAnadolu Suriye ve Mısır ticaret yolunun güvenliği sağlanmış oldu.
NOT:
1)Cenevizlilerin elinden 1566’da sakız adası alındı.
2)Cebre adasını ve sonra Cezayiri ele geçiren Barbaros Hayretin Paşanın Osmanlıya katılmasıyla Barbaros Cezayir beylerbeyi ve Kaptan-ı Deryalığa getirildi.
PREVEZE DENİZ SAVAŞI
(1538)SEBEPLERİ
1)Osmanlı devletini Ege’yi tamamen almak istemesi.
2)Akdeniz’deki Osmanlı gücünün artması.
SONUÇLARI
1)Akdeniz tamamen Osmanlıların eline geçti.
2)Venedikliler Mora ve Dalmaçya kıyılarındaki Osmanlılara bıraktı.
NOT:1)Preveze deniz savaşı Barbaros Hayrettin Paşa ile Haçlı donanması komutanı Andre Dorya arasında geçmiştir.2)Turgut Reis ve Sinan paşanın çabalarıyla Malta Şövalyelerinden 1551 yılında alındı.
KIBRIS’IN ALINMASI(1571) SEBEPLERİ.
1-Coğrafi yönden önemli yerdedir.
2-Türk gemilerine saldırmaları
3-Anadolu ve Suriye arasındaki güvenliği sağlamak.
SONUÇ:
1-Akdeniz ticaret yolunun güvenliği sağlandı.
2-Kıbrıs Türk vatanı haline getirildi.
İNEBAHTI DENİZ SAVAŞI
(1571)SEBEBİ:Kıbrıs’ın alınması üzerine Haçlı donanması hazırlandı.
SONUÇ:Osmanlı donanması yenildi ancak Sokollu’nun ünlü sözü(Biz …..)gerçekleşerek Osmanlı donanması tekrar güçlendi.
NOT:
1-İspanyolların elinde bulunan Tunus 1574 de Osmanlılara katıldı,
2-Portekizlilerin Fas’ın içişlerine karışması ve halkın isteğiyle Osmanlı kuvvetleri (1577)Portekizlileri yenerek Osmanlı himayesine aldı.
HİNT DENİZ SEFERLERİ SEBEPLERİ:
1-Portekizlilerin ticaret gemilerine saldırmaları2-hacca giden gemilere saldırmaları3-Müslüman Gücerat hükümdarlığının yardım isteği
BAŞARISIZ OLUNMASININ SEBEPLERİ :
1-Dayanıklı gemilerin olmayışı2-Müslüman devletlerden gereken yardımın gelmeyişi3-Seferlere gereken önem verilmeyişisonuçları:1-Yemen ,Aden gibi bazı yerler alındı2-Basra körfezi ve Kızıldenizin güvenliği sağlandıNOT:Hint deniz seferleriniKaptan-ı deryalar yapmıştır.
OTLUKBELİ SAVAŞI
(1473)1-Osmanlıya karşı düşmanca tavırları2-Venedik ve Karamanoğullarıyla işbirliği yapması3-uzun Hasan’ın Trabzon ve Sinop’u istemesiSONUÇ-1-Uzun Hasan yenildi ve Akkoyunlu devleti sona erdi.2-Fatih böylece fırat’a kadar güvenliği sağladı.
II.BEYAZIT DÖNEMİ( )Sultan cem olayı sebebi ile ve II.Beyazıt’ın kişiliğinden dolayı fetihlerin önemli yer tutmadığı bir dönemdir.a-Sultan Cem olayıb-Yahudilerin İstanbul’a gelmesic-İnebahtı ,Modon ve Koron’un alınmasıd-Memluklarla 6 yıl süren savaşe-şah kulu isyanı olmuştur.
YAVUZ SULTAN SELİM DÖNEMİ (1512-1520)
Babasıyla yaptığı mücadele ile padişah olmuştur.
1-ÇALDIRAN SAVAŞI(1514)
2-MERCİDABIK SAVAŞI(1516)
RİDANİYE SAVAŞI(1517)
ÇALDIRAN SAVAŞI
(1514)SEBEBİ:İran,Azerbaycan ve doğu Anadolu’da devlet kuran güçlenen Şah İsmail’in Osmanlı üzerindeki amaçları.Sonuç:1- Y.S.Selim büyük başarı elde etti2-Safevi’lerin başkenti Tebriz alındı3-Doğu Anadolu’nun güvenliği sağlandı.NOT;1515 DE TURNAAĞ savaşı ile Maraş yöresindeki Dulkadiroğluları beyliğine son verildi.KANUNİ DÖNEMİ OSMANLI-İRAN İLİŞKİLERİ
SEBEPLERİ:1-Safevi hükümdarı Şah Tahmasb’ın düşmanca davranışları2-Alman imparatoru ve Avusturya kralı ile ittifak yapması3-Kanuni’nin Macar seferini fırsat bilerek Osmanlı topraklarına saldırması.
SONUÇLARI.1-İbrahim paşanın Tebriz’i alması sonrası IRAKEYN SEFERİ ne çıkan kanuni (1534)Bağdat’ı aldı.2-II.seferde Tebriz,Van,Nahcıvan ve Gürcistan’ı, III. Seferde Erivan,Nahcivan ve Karabağ alındı.sonunda Safeviler barış istedi
AMASYA ANTLAŞMASI
(1555)1-İran’la yapılan İLK antlaşmadır.
2-Tebriz,doğu Anadolu ve Irak Osmanlıların oldu.NOT:III.Murat zamanında antlaşmanın bozulması üzerine yapılan ve 12 yıl süren savaş sonunda Osmanlıları doğuda EN GENİŞ sınırlara ulaştığı İstanbul(Ferhat Paşa) antlaşması imzalandı(1590)
OSMANLI -MEMLUK İLİŞKİLERİ
SEBEPLERİ:1-Osmanlıların Karamanoğullarını ortadan kaldırması2-II.Beyazıt‘a karşı sultan Cem’i desteklemeleri3-Hicaz su yolları meselesi4-Osmanlı üzerindeki amaçları5-mısır’ın zenginliği6-Halifenin Mısır’da oturmasıNOT:II. Beyazıt döneminde yapılan savaş antlaşmayla sonuçlandı.
MERCİDABIK SAVAŞI
(1516)SEBEP:Yukarıdaki sebeplerGELİŞMELER:Memluklarla yapılan ilk meydan savaşında Kansu Gavri yenildi ve öldü.SONUÇ:Suriye ve Şam alınarak Mısır seferi hazırlıkları yapıldı.GELİŞMELER:1-Y.S.Selim Mısır seferi hazırlıkları yaptı.
RİDANİYE SAVAŞI(1517)GELİŞMELER:1-Y.S.Selim Mısır seferi hazırlıkları yaptı.2-Memluk sultanı Tomanbay Savunma hazırlıkları yaptı.
SONUÇLARI 1-Mısır Osmanlılara geçti. 2-memluk devleti sona erdi.
3-halifelik Osmanlılara geçti.4-Suriye,Filistin ve Hicaz alındı.5-Kutsal emanetler İstanbul’a getirildi.6-Venedikliler Kıbrıs adası için verdiği vergiyi Osmanlılara verecekti.
15. VE 16. YÜZYIL AVRUPADA YENİLİKLER
a-Barutb-Pusulac- Kağıt ve Matbaa
a-BARUT: 1-İlk defa Çinliler tarafından bulunmuştur.
2-Müslümanlar ve Türklerle haçlı seferleri sonucu Avrupa’ya geçmiştir.3-Ateşli silahlarda kullanılması ile derebeylikler yıkılıp,krallıklar güçlenmiştir.
1-İlk defa Çinliler bulmuştur. 2-Açık denizlere açılmak kolaylaştı.
b-PUSULA:1-İlk defa Çinliler bulmuştur.2-Açık denizlere açılmak kolaylaştı.3-Coğrafi keşifler kolaylaştı.
c-KAĞIT VE MATBAA 1-İlk defa Mısırlılar buldu,papirüs denir.
2-Matbaayı ilk defa Çin ve Uygurlular bulmuştur.de Alman Johannes Gutenberg modern matbaayı geliştirdi,1727 de Osmanlılara geldi.
NOT:Avrupa’ya gelen bu yeni buluşlar Avrupa’da geliştirilerek
a-Coğrafi keşiflerb-Rönesansc-Reformd-Derebeyliklerin yıkılması gerçekleşmiştir.
COĞRAFİ KEŞİFLER SEBEPLERİ 1-Zengin doğu ülkelerine sahip olmak
2-Pusulanın bulunması3-Coğrafya bilgisinde ilerleme4-Dayanıklı ve sağlam gemilerin yapılması5-İpek ve baharat yolunun Müslümanların eline geçmesi
GELİŞMELER 1-Coğrafi keşifleri ilk başlatanlar Portekizlilerdir
2-Bartelmi Diyaz da Ümit(Fırtınalar) burnunu buldu.3-Vasko dö gama 1498 de Hindistan deniz yolunu bulmuştur.(kaliküt)4-Kristof Kolomb İspanya adına 1492 de Amerika’yı keşfetti. Ancak…..5-İtalyan bilgin gemici Ameriko Vespuçi Amerikanın yeni bir kıta olduğunu açıkladı.6-Portekizli gemici Macellan ve Del Kano 1519
KEŞİFLERİN SONUÇLARI
1-Yeni yerler ve başka medeniyetler olduğu anlaşıldı.
2-Sömürgecilik gelişti.
3-Ticaretle uğraşan burjuva sınıfı zenginleşti.
4-Avrupadan Amerika’ya göçler oldu.
5-Din adamlarına güven azaldı.
6-Yeni bitki ve hayvanlar Avrupa’ya geldi.
7-Baharat yolu , İpek yolu ve Akdeniz limanları değer kaybetti
8-Rönesans’a etki etti.
RÖNESANS HAREKETLERİ
Rönesans:15. ve 16. yüzyılda Avrupa’da meydana gelen sanat,edebiyat ve bilim alanlarındaki yenilik hareketlerine denir.
3-Sanatçıları koruyan bir sınıfın ortaya çıkması.
SEBEPLERİ:
1-Matbaanın bulunması kağıdın bol ve ucuz olması.2-İst. fethi sonrası İtalya’ya giden bilim adamlarının üniversitelerde ders Vermesi.3-Sanatçıları koruyan bir sınıfın ortaya çıkması.
GELİŞMELER: 1-İlk defa İtalya’da başlamıştır.
2-Bilim alanında Kopernik ortaya çıktı.3-Edebiyat alanında Dante,Petrark ve makyavel,Şekspir,Cervantes yetişti.4-resim mimarlık ve heykeltıraşlıkta Leonardo da vinci,Mikelanj,Rafael ,Erasmus yetişti.
SONUÇLARI: 1-Reformun başlamasında etkili oldu.
2-Bilim,sanat ve edebiyatta gelişmeler oldu.3-Din adamlarına olan güven azaldı.
REFORM HAREKETLERİ
Reform:16. yüzyılda Hıristiyanlığın Katolik mezhebinde meydana gelen değişiklik ve düzenlemelerdir.1-Katolik kilisesinin bozulması 2-Rönesans’ın etkisi
SEBEPLERİ:1-Katolik kilisesinin bozulması2-Rönesans’ın etkisi3-Halkın yoksul düşmesi
GELİŞMELER 1-Endülüjans kağıdı(af) 2-Aforoz(dinden çıkarma)
3-Din adamları ve kilisenin güçlenmesi ve zenginliği4-İlk defa Almanya’da başladı.5-Martin Lüther başlattı.6-İncil Almanca’ya çevrildi.7-Protestolar sonucu 1555 de Ogsburg barışı yapıldı.
SONUÇLARI:1-Mezhep birliği bozuldu. (Protestanlık,Anglikanizm,Kalvenizm vb.)2-Katolik kilisesi kendini düzeltti.3-din adamlarına itimat azaldı.4-Eğitim ve öğretim laikleşti.5-Protestanlığı kabul eden ülkelerde kilisenin malları elinden alındı.
AYDINLANMA ÇAĞI
17. ve 18. yüzyılda akıl,insan ve tabiat kavramlarının yeni bir anlayışla ele alındığı düşünce akımıdır.AMAÇ:insanı ve insanın tabiattaki yerini dine değil akla dayanarak açıklamaktır.Aydınlanma çağının öncüleri:Dekart,Kopernik,Galile,Jan Jak Russo,Bah,Mozart vb.Düşünce sistemindeki gelişmeler Fransız ihtilali ve ABD nin doğuşuna etki etmiştir.SANAYİ INKILABI
Kol gücünün yerini makinenin almasına Sanayi inkılabı denir.GELİŞMELER:1-18.yüzyılda ilk defa İngiltere’de başladı.2- İş bölümünün ve işçi sınıfının ortaya çıkmasına sebep olmuştur.3-Hammadde ve Pazar ihtiyacından dolayı sömürgecilik artmıştır.4-Osmanlı devletini olumsuz etkilemiştir.AKILCILIK VE BİLİM
Bilim:Araştırma deney ve gözlemlere dayanarak doğruları ortaya koyan sistemli bilgi demektir.Aklın ışığında bilimsel gelişmelerle devletlerin daha hızlı kalkınıp gelişmeleri,insanların daha mutlu olmaları hedeflenmiştir.M. Kemal’ de “hayatta en hakiki mürşit ilimdir” diyerek bize hedef göstermiştir.
1-III.MURAT:Ayarı bozuk para üzerine isyan ettiler.
İÇ İSYANLARA-İstanbul isyanları1-III.MURAT:Ayarı bozuk para üzerine isyan ettiler.2-GENÇ OSMAN(II.):Yeniçeri ocağının kaldırılacağının duyulması üzerine ayaklanarak padişahı öldürdüler.3-IV. MURAT:Yeniçerilerin isyanı sonucu sadrazamı(Hafız Ahmet Paşa) öldürdüler.4-III.MEHMET:yeniçeriler öldürülmesini istedikleri 30 kişiyi öldürerek Sultan Ahmet’teki çınar ağaçlarına astılar
B-CELALİ İSYANLARI
Anadolu’da çıkan isyanlara denir.Karayazıcı,Canbulatoğlu,Deli hasan,Vardar Ali paşa,Kalenderoğlu en önemli isyan çıkaranlardır.C-EYALET İSYANLARIRumeli dışında Bağdat,Basra,Trablusgarp,Erdel,eflak ve Boğdan da çıkmıştır.ISLAHAT HAREKETLERİ ÖZELLİKLERİ
a-Kötü gidişe çare bulma yerine devlet otoritesini sağlamaya ve mevcut durumu korumaya çalışmışlardır.b-Yenilikler kişilere bağlı kalmıştır.c-Avrupa’daki gelişmelere uyum sağlamamıştır.A-Genç Osman
1-Yeniçeri ocağını kaldırmak istemiştir.
2-Maliyeyi düzeltmeye çalıştı.
3-Şeyhülislam’ın yetkilerini kıstı.
B-IV.Murat 1-Kötü davranan yöneticileri cezalandırdı.
2-Yeniçeri ocağını disiplin altına aldı.3-İçki ve tütün içmeyi yasakladı.4-Maliyeyi düzeltti.5-Ülkenin durumu ile ilgili Koçi Bey’e rapor hazırlattı.
C-TARHUNCU AHMET PAŞA
ilk devlet bütçesini yaptı ancak öldürüldü.Maliyeyi düzeltmeye çalıştı.D-KÖPRÜLÜ MEHMET PAŞABazı şartlarla sadrazamlığa gelmiştir.1-Orduda disiplini sağladı.2-Devlet düzenini sağladı.3-Maliyeyi düzeltti.4-Çanakkale Boğazını tehlikeden kurtardı.E-KÖPRÜLÜ FAZIL AHMET PAŞA1-Maliyeyi düzeltti.2-Uyvar ve Girit’i alarak önemli başarılar elde etti.
ISLAHATLARIN SONUÇLARI
1-Osmanlı Devletinde duraklamaya çözüm olamamıştır.2-Islahatlarda Avrupa etkisi olmamıştır.3-Şahıslara bağlı kalmış sürekli olamamıştır.4-Kuvvet ve şiddet yoluyla güvenlik sağlanmaya çalışılmıştır.
18. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ
RUSYANIN XVIII. YÜZYIL POLİTİKALARI(ÇAR I. PETRONUN VASİYETİ)a-Kırım’ı alarak Karadeniz’e inmekb-Boğazları alarak Akdeniz’e inmek(sıcak denizlere inmek)C-Balkanlarda kendisine yakın devletler kurdurmak.
A)OSMANLI RUS SAVAŞI PRUT ANTLAŞMASI
1-SEBEPLERİa)Çar I. Petro’ nun batıyı örnek alarak köklü değişiklikler yaptı ve ülkesini güçlendirdi.b)Rusya güçlü donanmasıyla açık denizlere ulaşmak istiyordu.,c)İsveç kralı XII. Carl (demirbaş Şarl) Poltova savaşında (1709) yenilerek Osmanlı devletine sığındı, peşinden Rusların Osmanlı topraklarına girmesiyle savaş başladı.
2-SAVAŞ
Baltacı Mehmet Paşa Prut nehri kıyısında Rusları köşeye sıkıştırdı ancak yeniçerilere güvenemediğinden barış antlaşması yaptı
3-PRUT ANTLAŞMASININ ÖNEMİ
a)İstanbul Antlaşmasıyla kaybettiği Azak kalesini geri aldı.
b)Kaybettiği diğer yerleride alacağı ümidine kapıldı.
B)OSMANLI-VENEDIK-AVUSTURYA SAVASLARI
B)OSMANLI-VENEDİK-AVUSTURYA SAVAŞLARI1-SEBEPLERİa-Osmanlıların Mora’yı geri almak istemeleri.b-Venediklilerin Osmanlı gemilerine saldırmaları.2-SAVAŞOsmanlılar Venediklilere karşı başarılı olarak Mora’yı aldılar ancak Avusturyalılarla yapılan Petervaradin savaşında yenildiler.3-PASAROFÇA ANLAŞMASININ ÖNEMİa-Mora geri alındı.b-Belgrat Avusturya’ya bırakıldı.c-Lale devri başladı.
C)OSMANLI RUS AVUSTURYA İLİŞKİLERİ(1736-1792)
1-SEBEPLERİa-Rusya’nın Lehistan’ın iç işlerine karışmalarıb-Rusların Kafkas cephesine giden Kırım kuvvetlerini sınırı aştığı iddiası2-SAVAŞOsmanlı devleti Rusya ve Avusturya’ya karşı başarılı savaşlar yaptı Fransızların araya girmesiyle Avusturya’yla Belgrat antlaşması imzalandı.Yalnız kalan Ruslarla da Belgrat antlaşması imzalandı.(1739)
3-BELGRAT ANLAŞMALARININ ÖNEMİ
a-Osmanlı devleti Pasarofça’yla kaybettiği yerleri geri aldı.b-Belgrat antlaşmaları Osmanlı devletini XVIII. Yüzyılda imzaladığı son kazançlı antlaşmalardır.c-Karadeniz’in bir Türk gölü olduğu anlaşılmıştır.d-Arabuluculuk yapan Fransa’ya kapitülasyonlar devamlı hale getirildi.
OSMANLI-RUS İLİŞKİLERİ(1768-1774)
A-SEBEPLERİ:1-Rusya’nın bilinen politikaları2-Ruslardan kaçan Leh milliyetçilerinin Osmanlıya sığınması onları takip eden Rusların Osmanlı topraklarına sığınmasıB-SAVAŞ:Ruslar Eflak,Boğdan ve Kırım’ı işgal ettiler ,Mora’da isyan çıkarken Osmanlı Donanması’ nı Çeşmede yaktılar.
C-KÜÇÜK KAYNARCA ANTLAŞMASININ ÖNEMİ
1-İlk kez halkı Müslüman ve Türk olan Kırım Osmanlı devletinden ayrıldı.2-Ruslar Osmanlı Devletinin içişlerine karışma hakkı elde etti.3-Rusya Kapitülasyonlardan yararlanma hakkını elde etti.4-Osmanlı Devleti ilk defa savaş tazminatı verdi.
E-OSMANLI RUS-AVUSTURYA İLİŞKİLERİ (1787-1791)
A-SEBEPLERİ:1-Rusya’nın Avusturya ile Osmanlı topraklarının paylaşmak için anlaşması2-Osmanlı Devletinin Kırım2ı almak istemesiB-SAVAŞ:1-Osmanlı Devleti Rusya ve Avusturya’ya savaş açtı ancak başarılı olamadı2-Fransız ihtilali üzerine önce Avusturya sonra Rusya barış istedi.
C-SONUÇLARI: 1-Avusturya ile Ziştovi antlaşması yapıldı(1791)
2-Rusya ile Yaş antlaşması yapıldı(1792)NOT:Yaş antlaşması ile kırımın Ruslara ait olduğu kabul edildi ayrıca Gerileme dönemi başladı.(Dinyester nehri sınır)
F- OSMANLI-İRAN İLİŞKİLERİ
1-İran’daki mezhep kavgaları üzerine Rusya’nın İran’a girmesiyle başladı2-Osmanlının doğuda ilerlemesi üzerine Fransa’nın araya girmesiyle 1724 de barış yapıldı(İran’ın doğusu ve kuzeyi paylaşıldı)da tekrar Kasr-ı şirin’e dönüldü.
LALE DEVRİ
Pasarofca antlaşması ile başlar 1730 Patrona Halil isyanı ile sona erer.2-Padişah III. Ahmet, sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşadır.3-Halkın yoksulluğu,İran seferi ,saray ve çevresinin eğlenmesi isyanla sona erdi4-III.Ahmet’in yerine I. Mahmut tahta geçti,sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa öldürüldü
YAPILAN YENİLİKLER
1-Matbaa getirildi(1727 İbrahim Müteferrika ve Sait efendi)2-İtfaiye bölüğü kuruldu.3-Yalova’da kağıt fabrikası açıldı.4-İlk çiçek aşısı yapıldı5-İst. da kumaş fabrikası açıldı.6-Çinicilik gelişti7-Geçici elçiler gönderildi.8-mimaride gelişme oldu9-Lale önem kazandı.
18.YÜZYIL ISLAHAT HAREKETLERİ
I.MAHMUT1-Kara mühendishanesi açıldı.2-Humbaracı ocağı açıldı.(Humbaracı Ahmet Paşa)3-Orduda alay,tabur ve bölük sistemine geçildi.4-Maliye ve güvenliği düzenlemek için çalışmalar yapıldı.
III. MUSTAFA 1-Maliye düzeltildi. 2-Sürat topçuları kuruldu.
3-Deniz mühendishanesi açıldı.4-Baron dö Tot getirildi.
I.ABDÜLHAMİT
1-İngiltere ve Fransa’dan uzman getirilerek donanma yenilendi.
2-İstihkam okulu açıldı.
3-Yeniçeri sayımı yapıldı.
4-Tersaneler açıldı.
5-Tımar sistemi gözden geçirildi.
6-Sadrazam Halil Hamit Paşadır
III. SELİM
1-Nizam-ı cedit ordusunu kurdu
2-İrad-ı Cedit i kurdu.
3-Sürekli elçilikler açıldı(Paris.Viyana,Londra ve Berlin)4-İdari alanda yenilikler yapıldı.5-Kabakçı Mustafa ayaklanması ile III. Selim dönemi sona erdi.
18. YÜZYIL ISLAHATLARININ SONUÇLARI
1-Osmanlı devleti Avrupa’dan geri kaldığını anlamıştır.2-Islahatlarda Avrupa örnek alınmıştır.3-Bütün ülkeyi kapsamamıştır.4-yeniçerilerin tepkisi devamlılığa engel olmuştur.5-17. yüzyıl ıslahatlarına göre daha verimli olmuştur.
ŞARK MESELESİ (DOĞU SORUNU)
1815 Viyana kongresinde ilk defa gündeme gelmiş özellikle Osmanlı Devletinin paylaşılması amacıyla kullanılmıştır.
FRANSIZ İHTİLALİ(1789)Halk soylular.rahipler,burjuva ve köylüler diye sınıflara ayrılmış ve büyük bir kısmı fakir ve yoksul iken küçük bir azınlık lüks içinde yaşıyordu.İngiltere ve Amerika’daki gelişmelerinde etkisi ile Bastil hapis hanesinde başlayan isyan başarılı oldu.
GETİRDİKLERİ A-İnsan Hakları (Hak,adalet,eşitlik,özgürlük vb.)
B-Milliyetçilik(Dünyada imparatorlukların parçalanması,milli devletlerin kurulması,iç isyanlar)
FRANSIZ İHTİLALİ’NİN OSMANLI DEVLETİNE ETKİLERİ
A-Milliyetçiliğin etkisi olumsuz etkilemiş ve iç isyanlar çıkmıştır(Yunan isyanı,Sırp isyanı)B-İnsan hakları olumlu etkilemiş ve Sened-i ittifak,Tanzimat fermanı,Islahat Fermanı,I.ve II. Meşrutiyet ilan edildi.
SIRP İSYANI 1-Milliyetçiliğin etkisi
A-SEBEBLERİ1-Milliyetçiliğin etkisi2-Rusya ve Avusturya’nın kışkırtması3-Topraklarının savaş alanı haline gelmesi4-Yeniçerilerin sorumsuz davranışları
SONUÇ
a-Kara Yorgi başkanlığında Fransız ihtilalinin etkisi ile çıkan ilk isyanı başlattılarb-1812 Bükreş antlaşması ile ayrıcalıklar elde ettiler.c-1829 Edirne antlaşması ile içişlerinde bağımsız oldulard-1878 Berlin antlaşması ile bağımsız oldular.NOT:Milliyetçiliğin etkisiyle meydana gelen İLK İSYANDIR.
YUNAN ISYANI A-SEBEBLERİ: 1-Milliyetçiliğin etkisi
2-Bizans İmparatorluğunu yeniden kurmak istemeleri3-Filik-i Eterya(Etnik-i eterya )örgütünü kurarak Megola idea yı(Büyük Bizans İmparatorluğunu )canlandırmak istemişlerdir.
SONUÇ: 1-Eflak da çıkan ilk isyan bastırılmıştır.
2-Mora’da çıkan isyan bastırılamayınca Mısır Valisi M.Ali Paşadan yardım istenmiştir.3-İbrahim Paşa isyanı bastırmıştır.4-Rusya,İngiltere ve Fransa Türk donanmasını Navarin’de yakmıştır5-Osmanlı-Rus savaşı sonucu Edirne antlaşması ile Yunanistan’a bağımsızlık verilmiştir.Sırbistan,Eflak ve Boğdan içişlerinde bağımsız olmuşlardır.Not:Milliyetçiliğin etkisi ile ilk bağımsız olan devlettir.
MISIR SORUNU A-SEBEPLERİ:
1-Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın söz verilen Mora valiliği yerine Suriye valiliği istemesi2-Osmanlı Devletinin Mısır valiliğinin fazla güçlenmesini istememesi
GELİŞMELER:1-Mısır ordusu Suriye ve Çukurova’yı geçerek Konya’da Osmanlı ordusunu yenilgiye uğradı2-Osmanlı Devleti İngiltere,Fransa ve Rusya’dan yardım istedi3-Rusya İstanbul’a donanma gönderdi4-İngiltere ve Fransa ‘nın araya girmesi ile Kütahya antlaşması yapıldı(1833).5-Rusya ile Hünkar İskelesi antlaşması yapıldı.(1833)da Osmanlı ordusu Nizip’te Mısır ordusuna yenildi.
2-Mısır içişlerinde bağımsız olarak Mehmet Ali Paşaya bırakıldı.
SONUÇ:1-İngiltere,Avusturya ,Rusya ve Prusya ‘nın katılımıyla Londra konferansı toplandı.(1840)2-Mısır içişlerinde bağımsız olarak Mehmet Ali Paşaya bırakıldı.
BOĞAZLAR SORUNU temsilcileri Londra’ da toplandı.
1-İngiltere,Fransa ,Prusya,Rusya ,Avusturya,Osmanlı Devleti ve Prusyatemsilcileri Londra’ da toplandı.2-Londra Boğazlar sözleşmesi (1841)ilea-Boğazlar Osmanlı Devletinin denetiminde olacakb-Barış zamanı savaş gemisi geçemeyecektir.
1-Rusya’nın bilinen politikası
KIRIM SAVAŞI:SEBEPLERİ:1-Rusya’nın bilinen politikası2-Ortodoksların haklarını koruma isteği ile Osmanlı Devletinin içişlerine karışması(kutsal yerler meselesi)
GELİŞMELER: 1-Rusya Kafkaslar ve Balkanlardan saldırıya geçti.
2-Rusların işgal ettiği Eflak ve Boğdan’ı Avusturya emaneten aldı.3-Rusya Osmanlı Donanmasını Sinop’ta yaktı.(1853)4-Boğazlardaki Rus tehlikesi üzerine İngiltere ve Fransa Osmanlı devleti ile birlikte Kırım’a asker çıkardılar.5-Sonunda Paris Antlaşması yapıldı:
5-Sonunda Paris Antlaşması yapıldı:
a-Osmanlı Devleti Avrupa Devleti sayılacakb-Osmanlı toprakları Avrupalıların güvencesinde olacakc-Osmanlı kendi gücü ile topraklarını koruyamayacağı anlaşıldı6-Osmanlı Devleti ilk defa dış borç almıştır.
1877-1878 OSMANLI-RUS SAVAŞI(93 HARBİ)
SEBEPLERİ:1-Rusya Avrupalıların savaşını fırsat bilerek Paris antlaşmasının Karadeniz’le ilgili maddesini tanımadığını açıkladı.2-Panslavizm düşüncesi
GELİŞMELER:da İstanbul‘da konferans toplandı,Osm. Devleti Meşrutiyet ilan etti.2-Konferansta Bosna,Hersek ve Bulgaristan’a özerklik verilmesini istedi.3-Londra Konferansı kararlarına uyulmayınca Rusya Osmanlı topraklarına saldırıya geçti.4-Osmanlılar doğuda ve batıda başarısız olunca (Gazi Muhtar Paşa,Gazi Osman Paşa başarıları vardır) önce Ayestefanos(Yeşilköy) Avrupalıların araya girmesi ile Berlin antlaşması imzalanmıştır.
NOT-1-Berlin antlaşması ile Osmanlı Devletinin dağılma süreci hızlanmıştı.
2-İngiltere ve Avusturya Osmanlı Devletinin toprak bütünlüğünü koruma politikasından vazgeçmişlerdir.
19. YÜZYIL ISLAHATLARI II.MAHMUT
1-Alemdar Mustafa Paşa IV. Mustafa2yı tahttan indirerek yerine II. Mahmut’u tahta geçirdi.2-A.M.Paşa sadrazam oldu ve ayanlarla sened-i ittifak yaptı.(1808)3-A.M.Paşa sekban-ı cedit ordusunu kurdu ancak ayaklanma sonucu A.M.Paşa öldürüldü ve sekban-ı cedit kaldırıldı.4-II.Mahmut Eşkinci ocağını kurdu.5-Vaka-yi Hayriye(Hayırlı olay) ile yeniçeri ocağı kaldırıldı.(1826)
YAPILAN YENİLİKLER 1-Yeniçeri ocağı kaldırıldı.
2-Asakir-i Mansure-i Muhammedi ye ordusu kuruldu.3-Harp okulu,tıp okulu ve rüştiye okulları açıldı.4-Bakanlar kurulu oluşturuldu.5-Devlet memurları maaşlı hale getirildi.6-Karantina servisleri kuruldu.7-Posta teşkilatı kuruldu.8-Takvim-i vekayı adıyla ilk resmi gazete çıkarıldı.9-İlkokul zorunlu hale getirildi.10-ilk nüfus sayımı yapıldı.
TANZİMAT FERMANI
(1839)1-Padişahı Abdülmecit,sadrazam ve hazırlayıcısı Mustafa Reşit Paşadır.2-Gülhane parkında okunarak ilk defa padişahın yetkileri sınırlanmıştır.3-Tanzimat Fermanının maddelerini öğren.4-Azınlıklar verilen hakları yeterli görmemişlerdir.ISLAHAT FERMANI
(1856)1-Kırım savaşında Avrupalıların yaptıklarının karşılığı olarak ilan edilmiştir.2-Islahat Fermanı ile azınlıklara geniş haklar verilmiştir.3-Islahat fermanının maddelerini öğren.NOT:Islahat Fermanında verilen haklar dahi azınlıklar tarafından yeterli görülmemiştir.I.MEŞRUTİYET
(1876)Monarşi(mutlakiyet):Devlet yönetiminde bir tek kişinin hakim olduğu yönetim biçimidir.Meşrutiyet:Devlet yönetiminde hükümdarın yanında eğer halkın seçtiği mecliste varsa böyle yönetimlere meşrutiyet denir.20.yüzyılın başında Osmanlı devletinde Osmanlıcılık.İslamcılık,batıcılık ve Türkçülük akımları gelişmiştir.
1-Meşrutiyet isteyenler jön Türkler(Genç Osmanlılardır)Namık Kemal ve Ziya Paşadır.
2-Mithat Paşa önderliğinde Abdülaziz tahttan indirilerek yerine V. Murat geçti daha sonra meşrutiyeti ilan edeceğini söyleyen II. Abdülhamit tahta geçti.3-Sadrazam olan Mithat Paşa başkanlığında hazırlanan anayasa(Kanunu esasi) ilan edildi.(23 aralık 1876)Meclis-i UmumiMeclis-i Mebusan Meclis-i Ayan(Halk) (Padişah)
I. Meşrutiyetin sona ermesi:
1-93 Harbi2-Azınlık Milletvekillerinin tutum ve davranışları
1-Meşrutiyet isteyenler ittihat ve terakki cemiyetini kurdular.
II.MEŞRUTİYET(1908)1-Meşrutiyet isteyenler ittihat ve terakki cemiyetini kurdular.2. Reval görüşmelerinde(İngiltere ve Rusya) Makedonya’nın ayrılmasını istediler.3.Enver paşa ve Niyazı beyin ayaklanmaları ve ayaklanmanın genişlemesi korkusuyla II.Abdülhamit meşrutiyeti tekrar ilan etti.
1.Meşrutiyete karşı olanların İstanbul’da çıkardığı ayaklanmadır.
31 MART OLAYI(13Nisan 1909)1.Meşrutiyete karşı olanların İstanbul’da çıkardığı ayaklanmadır.2.Ayaklanmayı bastırmak için hareket ordusu kurulmuştur.3.Hareket ordusunun kurmay başkanı M. Kemal’dir.(tarihte ilk defa yer aldı)Sonuç=Padişah II.Abdülhamit tahttan indirilerek yerine V. Mehmet(Reşat tahta geçti)
20.YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ
1-Fransa Tunus’u(1881) ve İngiltere Mısır’ı (1882)topraklarına kattı.2-Berlin Antlaşmasından sonra geçici olarak verdiğimiz Kıbrıs’ı İngiltere I. dünya savaşının başlaması ile birlikte topraklarına kattı.3-II. Meşrutiyetin ilanı ile birlikte:a-Yunanistan Girit’i topraklarına kattı.b-Avusturya-Macaristan İmp. Bosna-Hersek’i topraklarına kattı.c-Bulgaristan bağımsız oldu.
TRABLUSGARP SAVAŞI(1911-1912)
SEBEPLERİ:1-Birliğini geç tamamlayan İtalya’nın sömürge elde etmek istemesi.2-Osmanlı Devletinin güçsüzlüğü3-İngiltere ve Fransa’nın onay vermesi.
GELİŞMELER :1-Osmanlı Devletinin ordu ve donanma gönderecek gücü yoktu.2-M.Kemal ve Enver bey gibi gönüllü Türk subayları halkı teşkilatlandırarak mücadele ettiler.3-Tobruk ve Derne’de elde edilen başarılar sonucu İtalyanlar içerilere ilerleyemediler.4-İtalyanlar oniki adaya asker çıkardılar.
SONUÇLARI: 1-Balkan savaşının başlaması üzerine barış yapıldı.
2-Uşi antlaşmasına göre :a-Trablusgarp ve Bingazi İtalyanlara verildi.b-Oniki ada Osmanlılara verildi(Ancak geçici olarak İtalya’ya bırakıldı ve bir daha elimize geçmedi)NOT:Trablusgarp kuzey Afrika’dakaybettiğimiz son toprak parçasıdır.
1-Rusya’nın bilinen amaçları
BALKAN SAVAŞLARI( )I.BALKAN SAVAŞISEBEPLERİ:1-Rusya’nın bilinen amaçları2-Balkan devletleri ise Osmanlıyı balkanlardan atmak.
GELİŞMELER:1-Osmanlı Ordusunun siyasete bulaşması ve ordudaki ikilik ,terhis edilmeler ve gerekli tedbirlerin önceden alınamayışı sebepleri ile savaşta başarısız oldular.2-Arnavutluk bağımsız oldu(28 Kasım 1912)3-30 Mayıs 1913 Londra antlaşması ile Midye-Enez çizgisinin batısı Balakan Devletlerine bırakıldı.4-I.Balkan savaşına katılan devletler KaSaBaYa dır.
II. BALKAN SAVAŞININ SEBEBİ
Osmanlı Devletinden alınan yerlerden Bulgaristan’a daha fazla yer düşmesiGELİŞMELER: 1-Katılan devletler KaSaBaYaR dır.
2-Osmanlı Devleti Edirne ve Kırklareli’ni kurtarmıştır.3-Balkan devletleri arasında Bükreş Antlaşması,Bulgaristan ile İstanbul ve Yunanistan ile Atina Antlaşmaları yapıldı.
BALKAN SAVAŞLARI SONUNDA:
Arnavutluk.Batı Trakya,Makedonya ve Ege adaları(Gökçeada ve Bozcaada hariç) elimizden çıktı.
I.DÜNYA SAVAŞI SEBEBİ:Ekonomik sebeplerdir(sömürge elde etme hammadde ve Pazar ihtiyacı)GELİŞMELER:1-Üçlü ittifak(üçlü bağlaşma) devletleri:Almanya,Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve İtalya’dır. (1883)2-Üçlü itilaf devletleri(üçlü anlaşma)devletleri:İngiltere,Fransa ve Rusya’dır.(1907)NOT: Gruplaşmalarda Alsas-Lorenin alınması ,milliyetçilik fikirleri ve sömürgeler etkili olmuştur.
SAVAŞIN BAŞLAMASI:28 Haziran 1914 de Avusturya-Macaristan İmparatoru veliaht’ının Saraybosna’da bir Sırplı tarafından öldürülmesi ile başlar.
SAVAŞA KATILANDEVLETLER
İTİLA F DEV.İngiltereFransaRusyaİtalyaSırbistanRomanya Yunanistan Japonya ABDİTTİFAK DEV.Almanya Avus-Mac.İmp. Osmanlı Devleti Bulgaristan
NOT:1-Almanya’nın atlas Okyanusundaki ABD gemilerine saldırması ve ABD’nin savaşa girmesiyle savaş Avrupa savaşından dünya savaşına dönüşmüştür.2-İtalya’nın itilaf devletlerinin yanına geçmesinde güney ve batı Anadolu’nun vaat edilmesi etkili olmuştur.
OSMANLI DEVLETİNİN I.DÜNYA SAVAŞINA GİRMESİ SEBEPLERİ
1-Enver paşanın Alman hayranı olması ve Almanya’nın savaşı kazanacağına inanması.2-Kaybedilen toprakları geri almak ve eski güçüne kavuşmak(I.Dünya savaşı öncesinde Almanya’nın Osmanlıya yakın destek vermesi diğer yandan itilaf devletlerinin tutumlarıda etkili olmuştur)3-Almanya’da cepheleri genişletmek ve halifenin güçünden yararlanmak istemiştir.
OSMANLI DEVLETİNİN I. DÜNYA SAVAŞINA GİRMESİ
İngilizlerin önünden kaçan Goben ve Breslav adındaki iki Alman gemisi Çanakkale boğazından Osmanlı Devletine sığındı.Osmanlı devleti bu gemileri satın aldıklarını söyleyerek adlarını Yavuz ve midilli koydu. Mürettebatı Alman olan Yavuz ve Midilli’nin Odesa ve Sivastopol Rus limanlarını bombalaması ile savaşa girdik.( Kasım 1914)
OSMANLI DEVLETİNİN SAVAŞTIĞI CEPHELER
Taarruz Cep. Savunma Cep. Yardım Cep.ÇanakkaleFilistinIrakHicazYemenSuriyeGaliçyaRomanyaMakedonyaKafkasyaKanal
1-Kafkas Cephesi:a-Rusların ilerlemesi üzerine harekete geçen Türk ordusu şiddetli soğuklar,açlık ve bulaşıcı hastalıklara yenilmişlerdir.b-Muş.Bitlis,Van,Erzurum.Erzincan ve Trabzon’u alan Ruslardan M.Kemal da Muş ve Bitlis’i geri aldı.c-1917 Bolşevik ihtilalinden(çarlığın yıkılışı) sonra imzalanan Brest-Litowsk antlaşması (3 Mart 1918)ile savaş sona erdi.
2-Kanal Cephesi:Almanya’nın isteği ile Süveyş kanalını ele geçirmek için açıldı başarılı olunamadı
3-IRAK CEPHESİ: SEBEPLER: a-Petrol yataklarına sahip olmak.
b- Rusya ile birleşmek.c-Türklerin İran’a girip Hindistan’ı tehdit etmesini önlemek.Gelişmeler.a-İngilizler Kut-ül Amare’de yenilgiye uğratıldı.b-Tekrar saldıran İngilizler başarılı oldular.
3-ÇANAKKALE CEPHESİ: SEBEPLERİ:
a-İstanbul’u alarak Osmanlı Devletini savaş dışı bırakmak.b-Zor durumda olan Rusya’ya yardım etmek.
GELİŞMELER.a-Deniz yoluyla boğazları geçmek isteyen itilaf devletleri Türk kuvvetlerinin başarılı savunmaları ve Nusret mayın gemisinin döşediği mayınlar sonucu 18 Mart de Çanakkale’nin deniz yoluyla geçilemeyeceğini anladılar.b-Karaya asker çıkaran itilaf devletleri M.Kemal’in büyük komutanlığı ve Türk askerinin kahramanlığı sonucu yenildiler.c-İtilaf devletleri içinde sömürge askerleri olan Hint,Cezayir ve anzaklar(Avustralya ve Yeni Zelanda ) vardı.d-Türk ordusu özellikle Anafartalar,Seddülbahir.Conkbayırı ve Arıburnu ‘nda başarılı savaşlar yaptı.
ÇANAKKALE ZAFERİNİN SONUÇLARI
a-Rusya’da çarlık yıkılmıştır.b-Savaş uzamıştır.c-Çanakkale’nin geçilmez olduğu ispatlanmıştır.d-M.Kemal’in tanınması ve milli mücadelenin lideri olmasında etkili oldu.e-Sömürge milletlere umut olmuştur.
4-FİLİSTİN ,SURİYE,HİCAZ VE YEMEN CEPHELERİNDE yerli halkın İngilizlerle işbirliği yapması sonucu Türk ordusu başarılı olamamıştır.
5-GALİÇYA,ROMANYA VE MAKEDONYA CEPHELERİ
ittifak devletlerine yardım için yapılmış olup Rusya’nın savaştan çekilmesiyle önemini kaybetmiştir.NOT:Savaşın uzamasını Çanakkale zaferi sağlarken ,savaşın bitişi ise ABD’nin savaşa girmesiyle olmuştur.
SAVAŞIN SONUÇLARI1-İmparatorluklar yıkıldı yerlerine yeni devletler kuruldu.2-Avrupa haritası yeniden çizildi.3-Yönetim şekillerinde değişikler oldu.4-Büyük insan kayıpları oldu.5-galip devletlerin tutumları nedeniyle kalıcı barışlar yapılamadı.
NOT:a-Osmanlı Devleti ile Mondros ateşkes antlaşması (30 Ekim 1918) imzalandı ve yurdumuzun işgalleri başladı.b-M.Kemal’in önderliğinde kurtuluş savaşı başladı.c-Sevr barış antlaşması imzalandı ancak uygulanma imkanı bulamadı.
OSMANLI KÜLTÜR VE UYGARLIĞI
1-MERKEZ YÖNETİMİA-Osmanlı Devletine SÖĞÜT,BURSA,EDİRNE VE İSTANBUL başkentlik yapmışlardır.B-1-Osmanlı Devlet yöneticileri bey,han,hakan,gazi,hünkar,hüdavendigar ve padişah gibi ünvanlar almışlardır.2-Padişahlık belirtileri(alametleri) adına para basılması ve hutbe okutulmasıdır.(davul,sancak,tuğ)3-Padişahlık babadan oğla geçer ve oğullarına ŞEHZADE denir,şehzadeler LALA yönetiminde devlet idaresini öğrenirlerdi.4-Fatih kardeşlerini öldürme izni verirken ,I.Ahmet ise en akıllı ve yaşlısını(ekberiyet) padişah olmasını sağlamıştır.
5-PADİŞAHINGÖREVLERİ:
a-Orduya komuta etmekb-Devlet adamlarını göreve getirmek ve almakc-Savaşa ve barışa karar vermekd-Gerektiğnde divana başkanlık etmeke-Halkın güvenliğini sağlamak.
C-DİVAN-I HÜMAYUN1-Devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı yere denir.2-Divan Orhan bey zamanında kurulmuştur.3-II:Mahmut divanı kaldırarak yerine nazırlıkları getirdi.
4-DİVAN ÜYELERİ VE GÖREVLERİ:
a-Sadrazam(Veziriazam-başbakan):Padişahtan sonra en yetkili kişi,padişahın mührünü taşır,padişah gitmezse orduya komuta eder ve divana başkanlık eder(Fatih’e kadar padişah başkanlık ederdi)b-Vezirler(Devlet bakanı):Deneyimli devlet adamı ve komutanlardan seçilir,sadrazamın verdiği görevleri yerine getirirdi.
c-Kazaskerler(Adalet bakanı):Divanda davalara bakar,medrese hocaları ve kadıların atamasını yapardı.
d-Defterdar(Maliye bakanı):Devletin gelir ve giderlerine bakarlardı.
e-Nişancı:Padişahın tuğrasını çeker,kanunları iyi bilir ve fethedilen toprakları kaydederdi.
f-Kaptanı derya (DKK):Vezir ise toplantıya katılırdı,deniz kuvvetlerinin başkomutanıdır.g-Şeyhülislam(DİB):Divan üyesi değil ancak savaş,barış ve idam konularında fetva verirdi.
TAŞRA YÖNETİMİ A-Merkeze Bağlı Eyaletler: Anadolu Rumeli (beylerbeyi)
B- Özel Yönetimi olan Eyaletler: Tunus,Mısır, Cezayir,Yemen Bağdat TablusgarpC- Ayrıcalıklı Eyaletler:Kırım,Eflak Boğdan,Hicaz,
Fethedilen topraklar devletin tapulu malıdır
TOPRAK YÖNETİMİ-Fethedilen topraklar devletin tapulu malıdır-Üst üste üç yıl ekmeyenin toprağı alınırdı.
B-HARACİYE:Fetihlerden sonra Müslüman olmayanlara bırakılan topraklar.
1-MÜLK ARAZİA-ÖŞRİYYE:fetihlerden önce ve sonra Müslümanların elinde bulunan topraklarB-HARACİYE:Fetihlerden sonra Müslüman olmayanlara bırakılan topraklar.
2-MİRİ ARAZİ: Mülkiyeti devlete ait olan topraklardır.
a-DİRLİK:Devlet memurları ve askerlere görev karşılığı verilen vergiye denir.Dirlik sahipleri güvenliği sağlar,geçimini sağlar ayrıca atlı asker beslerdi.Dirlik sahiplerinin beslediği atlı askerlere TIMARLI SİPAHİ denirdi.
Devlete ait topraklar HAS
( akçeden fazla)padişah,veziriazam ve divan üyeleri vb verilirdi.ZEAAMET( )subaşı,kadı ve divan katibi vb verilirdi.TIMAR( )askerlere ve muhafızlara verilirdi.
b-OCAKLIK ARAZİ:Geliri kale muhafızları ve tersane giderleri için ayrılırdı.
c-YURTLUK ARAZİ:Sınır koruma hizmetleri için ayrılırdı.d-MUKATAA:Geliri hazineye(Mültezim)
e-VAKIF ARAZİ-Geliri cami,medrese vb için ayrılan arazidir.
f-Paşmaklık arazi-padişah kızları ve ailelerine ait arazilerdir.g-Malikane-üstün hizmeti olan devlet görevlilerine ait arazilerdir.NOT:1858 ARAZİ KANUNNAMESİ İLE ARZİYİ KULLANALAR SAHİBİ OLDULAR.
MALİYE 1-İlk parayı Osman bey bastırmıştır.(AKÇE)
2-İlk altın parayı Fatih bastırmıştır.da Kaime (kağıt para) bastırıldı
DEVLETİN GELİRLERİ: a-Öşür,haraç ve cizye vergileri
b-Maden,orman gelirleric-Gümrük vergilerid-Ganimetlerin beşte birie-esnaf ve sanatkarlardan alınan vergilerf-bağlı beyliklerden alınan vergilerg-Savaş tazminatları
1-İlk düzenli birlikleri Orhan bey kurmuştur.
ORDU1-İlk düzenli birlikleri Orhan bey kurmuştur.2-Yeniçeri ocağını I. Murat kurmuştur.
OSMANLI KARA ORDUSU KAPIKULU ASKERLERİ EYALET AS. YARDIMCI KUV.
KAPIKULU KAPIKULU BağlıPİYADELERİ SÜVARİLRİ bey.kuvvetleri1-Acemiler Sipahi Tım. sipahiler2-Yeniçeriler Silahtar Akıncılar3-Cebeciler Sağ Ulufeciler 3-Azaplar4-Topçular Sol Ulufeciler 4-Yayalar5-Top Arabacılar 5-Sağ Garipler 5-Müsellemler6-Humbaracılar 6- Sol Garipler 6-Yörükler
Tarih: 2019-09-01 12:13:17 Kategori: Tarih
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Yorum Yapx